De numerus fixus moet worden afgeschaft en het aantal opleidingsplaatsen moet omhoog om de stagnatie in de marktwerking, veroorzaakt door een tekort aan specialisten, te doorbreken. Hiervoor pleit Roland Berger Strategy Consultants in de jaarlijkse ziekenhuisstudie die vandaag is gepresenteerd.
Tekort aan medisch specialisten
Door het vergroten van het aantal medisch specialisten krijgen ziekenhuizen meer mogelijkheden om te concurreren op kwaliteit van de zorg. De hoge salarissen, hoge werkdruk en lange wachttijden duiden op een tekort aan medisch specialisten, stellen de consultants. Het onderzoek is uitgevoerd onder 91 Nederlandse ziekenhuizen. Het bureau gebruikte onder meer de jaarverslagen voor de Zorgstudie 2009.
Schaarste wordt in stand gehouden
De consultants stellen dat het gebrek aan medisch specialisten bewust in stand wordt gehouden. Tussen 2002 en 2008 steeg de medisch specialistische zorg met 22 procent, terwijl het aantal medisch specialisten met maar 7 procent toenam. Dit komt doordat er maar 2.850 studenten tot de studie worden toegelaten, terwijl jaarlijks een drievoud zich daarvoor aanmeldt.
Aantal artsen per inwoner ondermaats
Als gevolg hiervan heeft Nederland structureel minder specialisten en artsen per inwoner dan het internationale gemiddelde. Roland Berger haalt de cijfers van de OESO, die vaak worden aangehaald om de numerus fixus te verdedigen, onderuit. De OESO komt uit op 3,9 artsen per duizend inwoners, waarmee Nederland internationaal hoog scoort. Echter in deze cijfers rekent de OESO ook de niet (meer) praktiserende artsen mee. Deze buiten beschouwing gelaten komt Nederland uit op 1,9 artsen per duizend inwoners, het niveau van Polen en Zuid-Korea. Het aantal medisch specialisten is in werkelijkheid ook lager dan de OESO stelt, namelijk 1,4 per duizend inwoners.
Marktwerking en schaarste gaan niet samen
“Schaarste past niet in een markteconomie’’, zegt Tijo Collot d’Escury, partner bij Roland Berger, in de Volkskrant. “Ziekenhuizen die zich willen toeleggen op een bepaald specialisme of de dienstverlening willen verbeteren, lopen in praktijk vaak aan tegen onwil van de medische staf.” Een avondspreekuur zou er bijvoorbeeld nooit van komen, omdat artsen simpelweg geen zin daarin hebben.
Ziekenhuizen werken efficiënter
Pluspunt dat het jaarlijkse rapport meldt, is dat ziekenhuizen in Nederland de afgelopen jaren efficiënter zijn gaan werken op financieel, operationeel en kwalitatief gebied. De kwaliteit van de zorg is vooral op medisch gebied aanzienlijk gestegen. Zo is het percentage doorligwonden afgenomen, sterven er minder patiënten aan hartfalen in het ziekenhuis en worden steeds meer patiënten binnen een dag aan een heupbreuk geopereerd. Ook zijn er minder klachten (5,8 procent) binnengekomen. Minpunt is onder meer het aantal afgezegde operaties.
Opkrikken eigen vermogen
In 2008 maakten ziekenhuizen iets meer winst dan het jaar ervoor, namelijk 1,3 procent van de omzet. Het aantal ziekenhuizen dat verlies maakte, daalde van 25 procent in 2007 naar 12 procent vorig jaar. Volgens het bureau is een winst van 1,3 procent niet genoeg om het gemiddeld eigen vermogen op te krikken tot een gezond percentage van 15 procent van de omzet. Robin Alma, projectmanager van het strategisch adviesbureau: “Ziekenhuizen zullen nog hard moeten werken om hun financiën op orde te krijgen en voorbereid te zijn op mogelijke tegenslagen in de toekomst.”
Strategie ziekenhuizen lange termijn
Het bureau doet een aantal suggesties voor verbeteringen aan ziekenhuizen. Zo zouden instellingen transparanter moeten worden over de kwaliteit van bepaalde behandelingen waardoor patiënten keuzes kunnen maken. Ook moeten ziekenhuizen met een strategie komen voor de langere termijn. Verder moeten ze duidelijk kiezen welke specialismen ze willen aanbieden en welke niet.
