Bij mensen van middelbare leeftijd of ouder met een scheurtje in de meniscus door slijtage, heeft een operatie zelden zin. Veel studies lieten al zien dat een kijkoperatie, waarbij een arts een scheurtje behandelt, niet beter is dan fysiotherapie of zelfs een nepoperatie, waarbij een arts alleen sneetjes in de knie maakt. Scheurtjes in de meniscus komen ook vaak voor bij mensen die geen klachten hebben en zijn vaak niet de oorzaak van pijnklachten. Toch opereren nog steeds veel orthopeden bij een gescheurde meniscus.
Veel minder opereren
De onderzoekers wilden weten of er kleinere groepen patiënten bestaan bij wie je juist wél zou moeten opereren. Daarvoor hadden ze veel gegevens nodig, maar de onderzoekers vonden geen effect bij geen enkele subgroep, zelfs niet toen ze met behulp van kunstmatige intelligentie de data analyseerden. Stan Wijn, die promoveerde op het onderzoek: “Niet één selectie scoorde beter qua pijn aan de knie, functie van de knie of mentaal welzijn. Wij laten met deze studie zien dat er dus geen kleinere groepen patiënten bestaan bij wie je juist wél zou moeten opereren. Wat ons betreft gaan we daarom veel minder opereren. Alleen bij hele duidelijke klachten, zoals een knie die op slot zit of als strekken van de knie niet meer gaat.”
Zorgverzekeraars moeten stoppen met vergoeding in buitenland
Collega-onderzoeker Hannink pleit voor een duidelijke richtlijn waar orthopeden zich aan moeten houden. “Ik hoor nog te vaak dat ze opereren, want ‘als ik het niet doe, doet iemand anders het’. Sommige patiënten gaan zelfs naar het buitenland als ze in Nederland geen operatie krijgen. Nederlandse zorgverzekeraars zouden de ingreep niet meer moeten vergoeden wanneer deze in het buitenland is uitgevoerd.”
Passende zorg
Maroeska Rovers, hoogleraar Evidence-Based Surgery, voegt toe: “Voor deze operaties moeten we toewerken naar het principe van ‘nee, tenzij daar een specifieke indicatie voor is’, zoals een knie die op slot zit. Daarmee besparen we in Nederland 11 tot 26 miljoen euro per jaar, zonder dat het ten koste gaat van de kwaliteit van leven. We kiezen met het Integraal Zorgakkoord voor passende zorg. Dan moeten we ook echt kiezen om niet te opereren, en stoppen met polderen.”
