Foto: oneinchpunch/stock.adobe.com
Het is nu urgent dat gezondheid en sociale kwaliteit beter worden meegenomen in beleidsafwegingen en ontwerpkeuzes. “De Juiste Zorg op de Juiste Plek komt vaak terug als overkoepelend motto van de beweging naar meer zorg en hulp thuis”, schrijven voorzitter Jet Bussemaker van de RVS en Rijksbouwmeester Floris Alkemade in het advies. “Er gaat veel beleidsaandacht naar het eerste deel daarvan: het organiseren van de Juiste Zorg. Veel minder aandacht is er voor het vormgeven van de Juiste Plek.” En als die er al is, dan gaat die alleen maar naar het bouwen van geschikte woningen. De juiste plek is meer dan alleen een passende woning, aldus de RVS en CRa. In de afgelopen coronajaren is het nut bewezen van een dorp, wijk of buurt als sociale leefomgeving. Maar dit komt nog lang niet overal tot zijn recht. Het risico is verlies van sociale samenhang en daarmee verlies aan gezondheid.
Eenzaamheid
Dat heeft vooral betrekking op drie groepen, zo is te lezen in Ruimte maken voor Ontmoeting. Er worden drie onderzoeken aangehaald. Het Trimbos-instituut wijst op het feit dat eenzaamheid onder mensen met een mentale beperking op hetzelfde hoge niveau blijft en dat de achterstand in participatie en inclusie eerder toe- dan afneemt. Het Sociaal en Cultureel Planbureau toont aan dat mensen met een lichamelijke beperking meer sociale drempels ondervinden om deel te nemen aan het publieke leven. En het Planbureau voor de Leefomgeving liet zien dat ouderen vaak beperkte mogelijkheden hebben tot sociaal contact door onvoldoende voorzieningen als buurtwinkels, wijkcentra of bibliotheken op loopafstand. “Dat alles brengt risico’s voor gezondheid en kwaliteit van leven met zich mee, bijvoorbeeld door groeiende eenzaamheid”, aldus de RVS en CRa.
Domeinoverstijgend
De adviseurs pleiten daarom voor een veel bredere aanpak van de woonopgave dan alleen maar meer woningen of minder CO2-uitstoot. Het creëren van ruimte voor ontmoeting vraagt om een ‘domeinoverstijgende blik’. Die lijkt verloren te gaan doordat gemeenten te druk zijn met de gevolgen van de decentralisaties en doordat de woningcorporaties werden gedwongen zich terug te trekken op hun kerntaak: het verhuren van huizen – zo stellen de RVS en CRa.
Deuren openen
Zorgorganisaties kunnen een belangrijke rol spelen in het creëren van ontmoeting, maar dan moeten zij wel meer gelegenheid en ondersteuning krijgen om hun deuren te openen voor buurtbewoners of zich actiever in te zetten in de buurt, zo concluderen de adviseurs.
En wat doet men in sommige gemeenten b.v. Assen?
Volkstuinen opdoeken waar mensen elkaar jaren hebben leren kennen en met elkaar optrekken ook om de eenzaamheid te vermijden. Wordt een bestemming voor woningbouw. Het wereldje van de senioren wordt steeds kleiner. Ach, het is toch dor hout, laat maar dorren tot het uit elkaar valt.
Door invoering van de marktwerking in de zorg is dat ontmoetingsplek , het Kruisgebouw uit de wijk verdwenen. Het ontmoetingsplek waar de wijkzusters een centrale rol in die wijken vervulden. Maar dat alles is opgeruimd. Marktwerking, verdienmodellen, verzakelijking. Het hart is uit de zorg gehaald. Zoek maar eens op ZonMw het interview met Ineke Voordouw op.