De crisisaanpak die tot verregaande maatregelen leidde, was nodig volgens de RVS. Maar veroorzaakte ook ongelijk verdeelde schade aan gezondheid, economie en welzijn. Daarbij worden kwetsbare groepen hard getroffen. Het gaat dan volgens de RVS niet alleen om ouderen die meer risico lopen om besmet te raken, maar ook psychiatrisch patiënten die hun dagbesteding missen, daklozen en gehandicapten die sociaal contact missen. Dan zijn er ook nog mensen die later misschien alsnog ziek worden, vanwege stress die ze nu ervaren door bijvoorbeeld ontslag of faillissement.
Ruimte voor gedeelde verantwoordelijkheid
De Raad pleit voor een helder nationaal kader dat ruimte biedt voor een brede afweging van alle relevante onderdelen van kwaliteit van leven. Daarbij ziet ze bijvoorbeeld mogelijkheden voor bestuurders van verpleeghuizen en zorginstellingen om zelf een afweging te maken over het beperkt toelaten van bezoek. Of mogelijkheden om een kind met een beperking wél naar de dagbesteding te laten gaan, omdat het gezin te ontlasten. In afstemming met cliënten, naasten en zorgprofessionals. Geen algemeen verbod op bezoek of algemene sluiting van dagbestedingen dus, maar ruimte voor de betrokken partijen om zelf verantwoordelijkheid te nemen.
“De anderhalvemetersamenleving werkt gewoon niet overal. Dat vraagt om maatwerk. Burgers, professionals, bestuurders, ondernemers en onderzoekers moeten meer ruimte krijgen om gezamenlijk een afweging te maken tussen de verschillende waarden die voor hen belangrijk zijn, en om daar ook naar te handelen. Dat gebeurt wel binnen publiek vastgestelde kaders, vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid voor publieke gezondheid en met passende beschermingsmaatregelen”, aldus Jet Bussemaker, voorzitter van de RVS.
Bredere kennisbasis
Politieke besluiten moeten volgens het RVS door veel bredere kennis en ervaring worden gevoed dan alleen het huidige OMT. De politiek moet zich daarnaast ook niet achter de kennis van het OMT verschuilen, maar de breed beschikbare kennisbasis gebruiken voor het maken van eigen afwegingen. Het is volgens de RVS tijd voor een overgang van crisisbestuur naar adaptief bestuur, juist vanwege de onzekerheid en complexiteit van de tijd die voor ons ligt. Ook kunnen we volgens de RVS leren van de samenwerking en innovaties die nu zichtbaar zijn, om daarmee nu en straks vorm te kunnen geven aan een veerkrachtige samenleving.
