Het aantal daklozen in Nederland is in 10 jaar verdubbeld. Vorig jaar meldde het CBS dat het aantal daklozen steeg van 17.8 duizend naar 39.3 duizend. De RVS biedt vandaag het advies ‘Herstel begint met een huis’ aan staatssecretaris Paul Blokhuis aan.
Verdubbeling aantal daklozen
De groep daklozen is volgens de RVS meer divers geworden en beleid en hulpverlening zijn daar momenteel nog onvoldoende op afgestemd. Het gaat over mensen die geen huis kunnen vinden na een impactvolle levensgebeurtenis, een instelling verlaten zonder adequate nazorg, te maken krijgen met een huisuitzetting of na een verblijf in het buitenland terugkeren naar Nederland en niet langer kunnen rekenen op adequate hulp. Die verschillende routes vereisen volgens de RVS domeinoverstijgend maatwerk dat begint met huisvesting.
Dak boven het hoofd
Volgens de RVS vormt een dak boven het hoofd het startpunt van herstel. Van daaruit kan een samenhangende en persoonsgerichte aanpak van problemen op andere levensgebieden volgen. Bij dakloosheid spelen volgens Erik Dannenberg, raadslid van de RVS, altijd drie kwesties: huisvesting, geld (want anders zou je onderdak kunnen betalen) en een sociaal netwerk waarbinnen je kan worden opgevangen. Dit gaat vaak gepaard met een palet aan andere problemen, zoals het niet op orde hebben van administratie, te maken hebben met justitie, psychiatrische problemen en/of een laag IQ, licht hij verder toe in een interview aan Zorgvisie.
‘Als je aan die problematiek wilt werken, dan begint dat met een huis. Zonder de stabiliteit te weten waar je ’s avonds kunt slapen, kunnen mensen geen perspectief krijgen op de middellange en lange termijn. Dan zijn ze puur dagelijks aan het overleven. Eerst moet je de stress eruit halen en een vorm van rust inbrengen’, aldus Dannenberg.
Recht op huisvesting
Vanuit het recht op huisvesting hebben Rijk en gemeenten de opdracht om anders na te denken over de vormgeving van en toegang tot de onderste trede van de woningmarkt, stelt de RVS in het rapport. Rijk en gemeentes kunnen regie pakken op het creëren van meer tijdelijke woningen en daarnaast eigen woonoplossingen van burgers stimuleren en waarderen.
Dannenberg: ‘Natuurlijk zijn er allerlei redenen om het bestemmingsplan te handhaven. Maar als dat leidt tot dakloosheid, geef dan een tijdelijke ontheffing van het bestemmingsplan, totdat iemand zijn weg weer gevonden heeft. Pak het in ieder geval zo aan, dat mensen niet verder in de problemen worden geduwd.’
Preventie
Volgens de RVS moet er dan ook veel meer worden ingezet op preventie. Dannenberg ‘Als mensen al op straat beland zijn, is de problematiek al zo toegenomen dat je bijna niet meer weet waar te beginnen. Door de coronacrisis komt er wel meer aandacht om mensen überhaupt niet op straat te doen belanden.‘
Dannenberg ziet in de huidige urgentie een intensieve samenwerking ontstaan tussen het Rijk, gemeentes en verhuurders, die onder andere geleid heeft tot afspraken om voorlopig geen uithuisplaatsingen te doen. En dat is volgens hem ook wel nodig, want Dannenberg vreest een toename van de dakloosheidproblematiek door de corona-ellende.
Lees hier het hele interview met Erik Dannenberg op Zorgvisie.
