Wil de curatieve sector in de toekomst kwalitatief goede en technologisch hoogwaardige zorg blijven leveren, dan moet het aantal ziekenhuizen en spoedeisende hulpposten (seh’s) gehalveerd worden. Dat stelt de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) in het advies ‘Medisch-specialistische zorg in 20/20’.
Volgens de RVZ wordt het voor ziekenhuizen door de groeiende, veranderende zorgvraag en de beperkte financiële middelen steeds moeilijker om nieuwe technologische mogelijkheden toe te passen en kwaliteit van zorg te leveren. Een drastische herschikking van het ziekenhuislandschap is daarom volgens de RVZ noodzakelijk.
Keuzes
In de toekomstvisie van de RVZ wordt complexe zorg geconcentreerd in een klein aantal ziekenhuizen. Kleine ziekenhuizen moeten keuzes maken en een kleiner pakket gaan aanbieden. In plaats van de huidige negentig ziekenhuizen blijven er straks nog maar enkele tientallen ‘algemene’ ziekenhuizen over die een breed pakket van medisch-specialistische zorg aanbieden. Daarbij beschikken alleen de grote algemene ziekenhuizen en de universitaire medische centra nog over een spoedeisende hulp afdeling (SEH).
Zorgnetwerken
Minder complexe zorg moet niet meer in ziekenhuizen, maar in gezondheidscentra in de buurt worden geleverd. Deze 24-uurscentra, waarin naast huisartsen ook medisch specialisten en ggz-professionals werken, vormen de spil van zorgnetwerken, waarvan ook kleinere ziekenhuizen, gespecialiseerde zelfstandige klinieken en de grote algemene ziekenhuis deel uitmaken.
Ambitieuze kwaliteitsnormen
Bij de herverkaveling ziet de RVZ een belangrijke rol weggelegd voor het nieuw te vormen Kwaliteitsinstituut. Door “ambitieuze normen voor de kwaliteit” in te voeren zou het Kwaliteitsinstituut tot concentratie en herverdeling van taken geprikkeld moeten worden. Om dit proces niet te frustreren zou de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) “minder stringent” moeten optreden. Ook de huidige financiering moet worden aangepast, zodat kwaliteit en samenwerking worden bevorderd in plaats van productie en omzet.
Niet realistisch
De NVZ vereniging van ziekenhuizen onderschrijft het idee dat concentratie en spreiding onvermijdelijk zijn, maar merkt op dat deze beweging al door de ziekenhuizen zelf in gang is gezet. Voor wat betreft de acute zorg noemt de NVZ de conclusie van de RVZ “niet realistisch”. “Ze gaan voorbij aan regionale verschillen en gaan uit van te veel overheidsbemoeienis”, aldus de NVZ.
Transparantie
Ook de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) onderschrijft de noodzaak van concentratie en spreiding. Wel hamert de NPCF op transparante informatie. “Het moet patiënten dan wel duidelijk worden voor welke ingreep ze verder moeten reizen en waarom dat is”, reageert NPCF-directeur Wilna Wind. “Dat is nu nog niet altijd het geval.” Ook maakt de NPCF zich zorgen over de toegankelijkheid van de zorg, met name waar het specifieke groepen betreft als ouderen en chronisch zieken.
