Toch ziet Uitslag dat het werkplezier een knauw heeft gekregen in de coronacrisis. De werkdruk is toen zo hoog geweest dat een groot aantal medewerkers de zorg de rug toekeerde. Van de IC-verpleegkundigen heeft 15 tot 20 procent de IC verlaten. Uitslag kan dat wel begrijpen, want hun vak is wezenlijk veranderd. Omdat er niet genoeg IC-verpleegkundigen waren in de coronacrisis, is het werk opgeknipt in taken, zodat andere medewerkers een deel van het werk konden overnemen. “Dat is prima in een crisis, maar daarna moeten de verpleegkundigen weer grip en zeggenschap krijgen over hun vak. Als dat niet gebeurt, kunnen ze het niet meer uitoefenen zoals ze dat willen.”
Conservatieve HR
Een andere observatie tijdens de coronacrisis was de conservatieve cultuur op HR-afdelingen. Terwijl de zorg toch stond te springen om extra mensen, was het voor Uitslag heel lastig om aan de bak te komen. “Terwijl ik een aardig netwerk heb in de zorg. Na twee maanden heb ik me uit frustratie bij een uitzendbureau ingeschreven. Nog diezelfde week kon ik aan de slag. Hoe is dat mogelijk? Wat gaat er dan mis? Blijkbaar paste ik als uitzendkracht beter in het systeem. Maar daarmee was de zorgaanbieder wel drie keer zo duur uit. Hebben we dan wel een tekort of gaan we niet optimaal om met wat er is? Zien we dat potentieel dan wel?”
Formele eisen loslaten
HR-afdelingen zouden veel meer naar mensen en hun talenten moeten kijken en de formele eisen loslaten. “Ik weet dat een particulier opleidingsbureau driehonderd mensen heeft omgeschoold voor een baan in de zorg. Die kunnen morgen aan de slag om werkervaring op te doen, maar het lukt hen niet om bij zorgaanbieders aan de bak te komen. Aanbieders hebben afspraken met de ROC’s. Deze mensen passen niet in hun stramien. Er staan ‘rondjes’ voor de deur, maar we hebben afgesproken ‘driehoekjes’ binnen te laten. Terwijl, als je anders kijkt, je een geweldig driehoekje uit een rondje kan halen. Sterker nog: je krijgt extra’s, zoals levenservaring. We moeten anders gaan kijken naar onderwijs en werken. Pas dan kan je anders denken en dus anders doen.”
Vier knoppen
Meer werkplezier is essentieel om de ‘deur dicht te houden’, ofwel de uitstroom te verminderen. Zorgverleners, managers en bestuurders kunnen ook veel zelf doen om gelukkiger te worden in hun werk. Uitslag identificeert vier knoppen waaraan ze kunnen draaien: zingeving, autonomie, meesterschap en sociale cohesie. “Zingeving is de benzine voor de motor. Het is de energie die mensen voortdrijft”, zegt Uitslag. Vragen die ze stelt aan verpleegkundigen, managers en bestuurders zijn: “Zit je hier nog wel op de juiste plek? Kun je nog doen wat zin geeft aan je werk? Kalibreren van je waarden noem ik dat.” Autonomie betekent dat zorgverleners de ruimte krijgen en maken om te doen wat nodig is. Meesterschap is meer dan vakmanschap. Een vakman of -vrouw beheerst de technische handelingen. Maar een ‘meester’ gooit alle protocollen in een rugzak en overziet het geheel.
Roeping
“Ik ben een enorme aanhanger van Florence Nightingale. Zij spreekt in haar boek Notes on nursing over een roeping. Daar moesten we mee ophouden toen ik de opleiding verpleegkundige deed, want ‘dat is een vak’. ‘Waag het niet om me zuster te noemen’, dacht ik als net afgestudeerde verpleegkundige. Nu, als bijna 50-jarige, zie ik dat anders. Als een cliënt me nu ‘lieve zuster’ noemt, zie ik dat als compliment. Het is een geuzennaam. We zouden de kracht van een roeping veel meer moeten inzien en inzetten. Iemand met een roeping gaat door loden deuren!”
Een blauwdruk voor werkplezier bestaat niet, omdat het voor iedereen wat anders is, stelt Uitslag. “In de zorg draait het niet om dure horloges en auto’s. Voor zorgmedewerkers is werkplezier vaak iets kleins en menselijks.”
Lees hier volledige artikel
