De zorg in de Scandinavische landen is minder ingewikkeld voor burgers, effectiever en minder duur dan de Nederlandse. Dat blijkt uit onderzoek van kennisorganisatie Vilans dat de Nederlandse langdurige zorg vergeleek met die in Denemarken, Finland, Zweden en Noorwegen.
De uitgangspunten voor langdurige zorg zijn hetzelfde: gelijkwaardigheid van mensen ongeacht beperkingen, eigen regie en zelfstandigheid, betaalbaarheid van zorg en solidariteit met kwetsbare medeburgers zijn belangrijk. De uitwerking van deze waarden verschilt, stellen de onderzoekers.
De zorg is in Scandinavië voor burgers een stuk minder complex dan in Nederland. Voor zorg en ondersteuning wenden zij zich tot de huisarts en de gemeente. De laatste regelt de zorg en ondersteuning met de betrokken cliënten en hun naasten. Ondanks de ogenschijnlijke eenvoud van het stelsel speelt administratieve lastendruk ook in de Scandinavische landen, vooral doordat er veel wordt geregistreerd.
Zorgkosten
Opvallend is dat in Nederland de kosten voor zorg hoger zijn, terwijl de vergrijzing hier minder ver gevorderd is. Hoewel de oorzaken moeilijk te duiden zijn, lijkt het erop dat de eenvoud van het Scandinavische model, zowel wat betreft de besturing van de zorg als de uitvoering ervan, helpt om de financiële middelen effectief aan te wenden.
“Kenmerkend is dat lagere overheden (gemeenten en regio’s) verantwoordelijk zijn voor de zorg, financieel en inhoudelijk’, zegt Henk Nies, bestuurder van Vilans en bijzonder hoogleraar Organisatie en Beleid van Zorg aan de Vrije Universiteit Amsterdam. “Zorgverzekeraars zijn er niet of spelen nauwelijks een rol en er zijn veel minder verschillende zorgaanbieders. Er is een vorm van gebiedsgerichte financiering. Burgers betalen belasting en daarnaast vrij kleine eigen bijdragen. En dat met een goed kwaliteitsniveau en meer duidelijkheid voor burgers waar ze voor terecht kunnen.”
Arbeidsmarkt
Op het gebied van technologie lijken de Scandinavische landen voor te lopen op Nederland. Zo zijn in Zweden en Denemarken de persoonlijke gezondheidsdossiers voor alle burgers al beschikbaar. De Scandinavische landen voeren expliciet beleid om ontwikkeling en toepassing van technologie en informatisering van dienstverlening te stimuleren.
Ten slotte is de arbeidsmarktproblematiek in Scandinavië groot, net als in Nederland. Vilans-bestuurder Nies: “Opmerkelijk is dat in Zweden naar verhouding veel meer mensen in de langdurige zorg werken dan in Nederland. Dit overigens bij vergelijkbare kosten als in Nederland. Vergelijking van internationale gegevens laat zien dat Nederland relatief veel parttime medewerkers in de zorg heeft. Dit duidt op een ander arbeidsethos. In Scandinavië is fulltime werken meer de norm dan in Nederland.”
