Minister Schippers laat de aanscherping van artikel 18 van de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) varen. De aanscherping van artikel 18 zou hebben betekend dat het College Sanering Zorginstellingen (CSZ) alle koop, verkoop en verhuur van zorginstellingen zou moeten goedkeuren. Het voorstel stuitte op grote bezwaren uit het zorgveld en bij de Raad van State.
Per 1 januari 2015 is in de medisch specialistische sector een regime van integrale bekostiging ingevoerd. Onder dit nieuwe regime, krijgen vrijgevestigde medisch-specialisten hun honorarium niet langer van de verzekeraars, maar van het ziekenhuis. Gevolg hiervan is dat er drie verschillende modellen zijn ontstaan om ziekenhuizen en medisch specialisten samen te laten werken: het loondienstmodel, waarbij medisch specialisten in dienst komen van het ziekenhuis, het samenwerkingsmodel, waarbij specialisten gezamenlijk een medisch specialistisch bedrijf opzetten, en het participatiemodel waarbij medisch specialisten mede-eigenaar en dus medeverantwoordelijk worden voor de bedrijfsvoering van het ziekenhuis.
Aanvankelijk was het de bedoeling van de minister om artikel 18 te schrappen uit de WTZi zodat er meer mogelijkheden zouden ontstaan om te investeren in de medisch specialistische zorg wat zou kunnen leiden tot winstdeling.
Amendement
De aanscherping van artikel 18 WTZi was het gevolg van een door de Tweede Kamer in juli 2014 aanvaard amendement Bruins Slot. Hierbij werd in artikel 18 van de Wet Toelating Zorginstellingen nieuwe goedkeuringsbepalingen opgenomen, waardoor niet alleen verkoop, maar ook kopen en huren van vastgoed onder extern toezicht werden gebracht. Veldpartijen ActiZ, NVZ, VGN, GGZ Nederland en Revalidatie Nederland maakten bezwaar tegen het amendement, omdat dit haaks zou staan op de deregulering van het zorgstelsel.
De VGN schrijft hierover: als instellingen risicodragend worden, heeft de overheid zich niet te bemoeien met investeringen en inzet van vermogen. (…) Bovendien leidt de uitbreiding tot extra en onnodige bureaucratie en tot toenemende onduidelijkheid over de reikwijdte van de bemoeienissen door het CSZ.
Volgens de Raad van State is het niet nodig om een externe toezichthouder op zorgvastgoed aan te stellen omdat zorginstellingen in het huidige stelsel zelf verantwoordelijk zijn en risico’s lopen ten aanzien van het onroerend goed. Daarnaast zou de grond voor artikel 18 WTZi vervallen zijn door de afschaffing van het bouwregime per 1 januari 2009.
Bemoeienis
Ook volgens Eldermans en Geerts, advocaten in de zorg, pas het besluit van minister Schippers bij het huidig tijdsbeeld, waarbij zorginstellingen zelf verantwoordelijk zijn voor hun vastgoed. “Een verplichting tot melding, overleg en goedkeuring bij afstand van vastgoed past daarom niet meer in deze tijd”, stelt het kantoor. “De vergaande bemoeienis van de overheid bij vastgoedtransacties in de zorg verdwijnt hiermee en zorginstellingen krijgen veel meer vrijheid. Wel wil de Minister meer checks & balances om publieke belangen bij zorg te beschermen.”
Die bemoeienis is wel echter wel de belangrijkste functie van het College Sanering Zorginstellingen. Andere taken zoals subsidie en sanering (artikel 17 WTZi) worden al langer niet meer uitgevoerd. Naast enkele lopende aanmeldingen daarvoor rest straks slechts nog onafhankelijk onderzoek op verzoek van de minister of staatssecretaris van VWS of de NZa.
Met het vervallen van de belangrijkste taak ligt een forse afslanking van het CSZ in het verschiet, stellen Eldermans en Geerts. “Mogelijk vult de Minister de taken opnieuw in, bijvoorbeeld op het gebied van genoemde checks & balances, maar de Minister kan ook besluiten de restende taken van het college elders onder te brengen en het college op te heffen of te laten samen smelten met een ander orgaan, zoals de NZa. Ook het samengaan van toezichthouders past goed in het huidige tijdsbeeld. Wat er precies gaat gebeuren is nog niet duidelijk”, aldus de zorgadvocaten.
Novelle
De minister gaat nu nader onderzoek doen naar de mogelijkheden om de doorontwikkeling van het participatiemodel te stimuleren. “Wanneer de studie naar de mogelijkheden van aanvullende stimulansen is afgerond, zal ik bij de Tweede Kamer een novelle indienen om het wetsvoorstel Vergroten investeringsmogelijkheden medisch specialistische zorg te wijzigen op het onderdeel vastgoedtransacties, en, indien de nadere studie daartoe aanleiding geeft, op het gebied van het bevorderen van gelijkgerichtheid,” zo schrijft zij in haar brief naar de Kamer.
