Oud-minister Winnie Sorgdrager gaat het onderzoek leiden naar de gang van zaken rondom de vondst van het giftige bestrijdingsmiddel fipronil in eieren. De commissie onder haar leiding moet ophelderen hoe de fipronilcrisis heeft kunnen ontstaan en hoe schandalen als deze voortaan voorkomen kunnen worden.
Dat schrijven minister Edith Schippers (Volksgezondheid) en staatssecretaris Martijn van Dam (Economische Zaken) aan de Tweede Kamer.
Sorgdrager (D66) is al tien jaar lid van de Raad van State, een van de belangrijkste adviseurs van de regering. De juriste was in de jaren negentig onder meer minister van Justitie en heeft een verleden bij het Openbaar Ministerie.
Het onderzoek moet voor het eind van het jaar klaar zijn. Aan de precieze opdracht die Sorgdrager krijgt, wordt nog gewerkt. Het kabinet wil die opstellen in overleg met de Kamer. Sorgdrager moet in ieder geval boven water zien te krijgen “wat de rol en verantwoordelijkheid van alle betrokkenen was en hoe de interactie tussen hen is verlopen”.
Fipronil
Sinds de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bekendmaakte dat fipronil in eieren was gevonden is de dienst onder vuur komen te liggen. De NVWA zou een eerdere melding niet serieus genoeg hebben genomen en daardoor met ruim een halfjaar vertraging in hebben gegrepen. Bovendien zou de dienst wisselende of zelfs tegenstrijdige adviezen aan de consument hebben gegeven, waardoor die in verwarring raakte.
Schippers en Van Dam kregen onder meer het verwijt dat ze na het uitbreken van de eiercrisis lang niet van zich lieten horen. Zelf wijzen de bewindslieden erop dat de NVWA onafhankelijk is en die zelfstandigheid juist heel belangrijk is voor de toezichthouder.
Amitraz
Schippers en Van Dam meldden woensdag tevens in een brief aan de Tweede Kamer dat het bedrijf Chickfriend, de spil in het eierschandaal, nog een verboden giftige stof heeft gebruikt: naast fipronil gebruikte Chickfriend amitraz, dat ook niet is toegestaan als bestrijdingsmiddel. Het Duitse blad Der Spiegel meldde dat enkele dagen terug al.
Ze zeggen er niet bij op welke schaal amitraz werd gebruikt. Volgens Der Spiegel zat amitraz net als fipronil in Dega-16, het goedje dat het Barneveldse bedrijf in honderden stallen spoot om bloedluis te bestrijden. Maar zo expliciet staat het niet in de brief van Schippers en Van Dam. De NVWA was woensdagavond niet bereikbaar voor een nadere toelichting.
In de brief aan de Kamer staat wel dat de NVWA geen amitraz in eieren heeft gevonden bij bedrijven die recent in beeld zijn gekomen via de administratie van Chickfriend. De Belgische voedselveiligheidsdienst FAVV stelde vorige week tegenover Belgische media dat de gevonden hoeveelheden amitraz in Dega-16 zo laag waren dat ze ongevaarlijk zijn voor de gezondheid.
Vleeskalveren
Naar nu blijkt was Chickfriend niet alleen actief bij pluimveebedrijven, maar ook bij een vleeskalverbedrijf en een gemengd bedrijf met pluimvee en vleeskalveren. “De middelen die door Chickfriend zijn toegepast, zouden bij kalveren zijn gebruikt voor vliegenbestrijding”, schrijven Schippers en Van Dam. Op het vleeskalverbedrijf waren geen kalveren meer aanwezig. Het gemengde bedrijf is geblokkeerd: de kalveren mogen niet naar de slacht voordat onderzoeksresultaten bekend zijn.
Over amitraz staat in de brief dat het “effecten kan veroorzaken op het centrale zenuwstelsel”, maar snel in het lichaam wordt afgebroken. Het is niet toegestaan als bestrijdingsmiddel. Het vermoeden bestaat dat Chickfriend de verboden stoffen niet alleen aan Dega-16 toevoegde, maar ook aan andere middelen.
De bewindslieden maakten woensdag verder bekend dat afgelopen jaar niet één maar twee meldingen over het illegaal gebruik van fipronil in stallen zijn binnengekomen. (ANP)
