Een en ander komt naar voren uit de jaarlijkse sectoranalyse van Intrakoop. Uitgedrukt in cijfers boekte de gehandicaptenzorg in 2019 een positief nettoresultaat van 113 miljoen euro, slechts twee miljoen euro minder dan in 2018. Intrakoop noemt dit relatief bescheiden resultaat opvallend, omdat er meer cliënten werden behandeld en de omzet over de hele linie met 6,9 procent steeg.
Half miljard voor externen
Blijkens de Intrakoop-analyse gaat de hogere omzet gepaard met een forse toename van de personeelskosten. Deze zijn gestegen van 5,5 miljard euro in 2018 naar 6,2 miljard euro in 2019, oftewel: een toename van 661 miljoen euro. Met name de kosten van personeel niet in loondienst namen opnieuw sterk toe. De sector was vorig jaar meer dan een half miljard euro (528 miljoen euro) kwijt aan zzp’ers en flexwerkers.
Personeelstekort
Dit is een stijging van bijna 24 procent, de sterkste stijging in de laatste jaren. De afgelopen vier jaar stegen de kosten voor personeel niet in loondienst met maar liefst 70 procent. De afhankelijkheid van personeel niet in loondienst wordt gevoed door een tekort aan personeel. Eind 2019 telde de gehandicaptenzorg ruim 5.100 vacatures op een totaal van ruim 100 duizend werknemers. Het aantal moeilijk vervulbare cliëntgebonden vacatures die langer dan drie maanden open staan is in 2019 verder opgelopen met bijna een kwart.
Stijgend verzuim
Ook het hoge ziekteverzuim speelt een rol bij de inzet van externen. In 2019 kwam het verzuimpercentage uit op 6,5 procent. Daarmee zet de stijgende trend door; in 2016 was het gemiddelde verzuimpercentage nog 5,7 procent. De gehandicaptenzorg kent hiermee in vergelijking met andere deelsectoren in de gezondheidszorg een hoog verzuimpercentage.
Schaalvergroting zet door
De totale omzet van de gehandicaptenzorg bedroeg in 2019 bijna 10 miljard euro. Een steeds groter percentage hiervan komt op het conto van grote aanbieders. Namen de tien grootste aanbieders in 2018 nog 37 procent van de totale omzet voor hun rekening, vorig jaar was dit 42 procent. Door overnames en concentraties neemt het aantal zelfstandige organisaties verder af. Het aantal instellingen dat rode cijfers schrijft daalde van 27 naar 25 op een totaal van 135. Bij de organisaties die in 2019 een verlies boekten, werd in de meeste gevallen de gestegen personeelskosten als oorzaak genoemd. Het weerstandsvermogen van de sector nam met 205 miljoen euro toe tot naar 6,2 miljard euro. Wel is de liquiditeitspositie licht gedaald van 1,4 naar 1,2.
Broodnodige innovatie
“De gehandicaptensector is financieel gezien redelijk gezond, maar de onzekerheid neemt toe”, stelt Ruud Plu, directeur/bestuurder van Intrakoop. “Natuurlijk komt dat door de coronacrisis en de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt. Maar zorgelijk op de wat langere termijn zijn vooral de krappe marges. Daardoor is er weinig ruimte voor de broodnodige innovatie. Die is nodig om de groeiende zorgvraag op te vangen. Mensen met een beperking worden steeds ouder en dit gaat vaak gepaard met toenemende aandoeningen. De toename van de zorgzwaarte vraagt extra inzet en andere aanpassingen, terwijl het maar de vraag is of de sector wordt gecompenseerd met ruimere budgetten.”
