Drie Amsterdamse psychiaters trekken in een opiniestuk in Het Parool aan de bel. Zij melden de NVvP dat cliënten door het stopzetten van de uitkering nog dieper in de put geraken.
Onduidelijk aantal cases
“We krijgen signalen van psychiaters dat de bijstand gestopt wordt van mensen die met een Wvggz-maatregel gedwongen worden opgenomen. Als wij als maatschappij besluiten om ernstige zieke mensen gedwongen op te nemen, hebben we de plicht te zorgen dat aan de essentiële voorwaarden voor deelname aan het maatschappelijk leven voldaan is. Met het stopzetten van de bijstand doen we precies het tegenovergestelde. We moeten zieke mensen helpen herstellen en zo snel mogelijk laten terugkeren in de maatschappij en dat niet nodeloos moeilijk maken”, reageert Elnathan Prinsen, voorzitter van de NVvP.
Ook branchevereniging de Nederlandse ggz hoort van meerdere leden dat deze problematiek speelt. Het is volgens directeur Veronique Esman nog onduidelijk om hoeveel cases het gaat. De Volkskrant meldt dat het om enkele gevallen in de provincie Utrecht en Noord-Brabant en drie cases in de gemeente Amsterdam gaat.
Het stopzetten of korten voor psychiatrische patiënten is wettelijk mogelijk. Maar tot dusver was het onbekend dat gemeenten dit ook hanteerden. “Maar we constateren dat sommige gemeenten er voor kiezen om gebruik te maken van deze mogelijkheid in de participatiewet, die eigenlijk bedoeld is voor gedetineerden. Wat ons betreft is dat dubbel stigmatiserend: mensen in crisis zijn patiënten die hulp behoeven. Stel je voor dat een coronapatiënt er zo slecht aan toe is dat hij met spoed zou moeten worden opgenomen op de IC, en we stoppen zijn uitkering, dan zou het land te klein zijn. Maar als iemand op een crisisdienst met ernstige psychische klachten wordt opgenomen is het blijkbaar acceptabel”, aldus Esman. “Wij ondersteunen deze oproep, omdat dit past bij ons pleidooi om ‘de menselijke maat’ meer terug te brengen in de participatiewet. Bovendien leidt dit in de praktijk voor gemeenten ook tot heel veel werk. Wij zien hier graag meer ruimte voor in de wet”, laat de Vereniging Nederlandse Gemeenten weten in een reactie.
Wet op de schop
Via de participatiewet uit 2015 kunnen gemeenten in een aantal gevallen de uitkering stoppen bij mensen die door de Wvggz-maatregel gedwongen opgenomen worden. Waarom enkele gemeentes nu deze wet hanteren? “De wet is niet veranderd, dus moet de uitvoering zijn veranderd”, reageert Prinsen in een interview met de Volkskrant. Afgelopen dinsdag stelde VVD-kamerlid Van Hil Kamervragen naar aanleiding van de oproep van de Amsterdamse psychiaters. “Voorkom dat mensen hierdoor in de problemen komen”, vroeg Van Hil aan staatssecretaris Paul Blokhuis. Blokhuis reageerde dat GGZ-instellingen het zelf moeten rooien met de gemeenten.
MIND, de Nederlandse ggz en de NVvP vinden de urgentie echter te hoog. Daarom roepen de belangenorganisaties het kabinet op de wet zo aan te passen dat mensen die via de wet verplichte ggz zijn opgenomen, uitgezonderd worden. “Gemeenten kunnen ook zelf besluiten om artikel 13 lid 1 niet van toepassing te laten zijn en een cliënt met een gedwongen opname hetzelfde behandelen als mensen die vrijwillig zijn opgenomen. We roepen daarom alle gemeente op dit te doen”, aldus MIND-directeur Marjan ter Avest. VNG meldt graag mee te willen denken over een passende oplossing.
