AppleMark
Gemeenten en zorgorganisaties die willen vernieuwen, hebben last van de traditionele systeemwereld. Niet alleen lopen zij tegen een grote hoeveelheid regels aan die vernieuwingstrajecten in de weg zitten, ook stuiten ze op allerlei niveaus op vastgeroeste werkwijzen en denkpatronen.
Dat komt naar voren uit kwalitatief onderzoek dat adviesbureau BMC in opdracht van ActiZ heeft uitgevoerd. ‘Kiemen van vernieuwing’ is een vervolg op de enquête die in het voorjaar onder ActiZ-leden is gehouden. Uit die enquête bleek dat de randvoorwaarden voor vernieuwing van het zorgaanbod vaak ontbreken: veel zorgorganisaties hebben met gemeenten geen afspraken kunnen maken over het verminderen van administratieve lasten of over het aangaan meerjarencontracten. Bovendien blijken de tarieven vaak niet kostendekkend.
Uit het vervolgrapport blijkt dat mede hierdoor de vernieuwing nog in de kinderschoenen staat. Er zijn ‘kiemen van vernieuwing’ zichtbaar en gemeenten en zorgorganisaties hebben een basis gelegd van waaruit zij samen verder kunnen werken aan de beoogde vernieuwing van het sociale domein.
Maar er zijn ook grote belemmeringen. Een van de belangrijkste is volgens BMC de alomtegenwoordigheid van de systeemwereld. Die alomtegenwoordigheid uit zich onder meer in de grote hoeveelheid –soms tegenstrijdige- regels waar gemeenten en zorgorganisaties bij vernieuwing tegenaan lopen.
Monitoring
Bovendien voedt het systeemdenken een sterke hang naar registraties en monitoring. De ironie wil dat de wijze van monitoring en verantwoording in vrijwel alle gemeenten nog moet worden uitgewerkt. Betrokken partijen hebben veel energie gestoken in het regelen van de toegang tot de zorg, de inkoop en het op orde brengen van interne procedures. Het nader uitwerken van monitoring en verantwoording is daardoor in veel gemeenten geparkeerd. Gemeenten en aanbieders zijn nu in gesprek over de vraag hoe deze taken nader in te vullen en welk meetinstrument geschikt is om de prestaties in het sociaal domein vast te leggen.
Onzekerheid
Deze zoektocht leidt volgens BMC vooralsnog tot veel onzekerheid. “Worden aanbieders verplicht om meetinstrumenten te gebruiken die minder bij hun doelgroep aansluiten of tot grote administratieve lasten leiden? Of zijn gemeenten bereid om bestaande instrumenten over te nemen in de nieuwe situatie? Ook is niet in alle gemeenten duidelijk wat de gevolgen zullen zijn van de uitkomsten van de verantwoording. Welke consequenties gaan gemeenten verbinden aan verschuivingen van werkzaamheden tussen aanbieders? Volgt het geld altijd de klant of mogen de aanbieders resterende middelen behouden voor het doorvoeren van vernieuwingen?”
Traditie
Afgezien van alle organisatorische veranderingen, vraagt de transitie ook om een omslag in het denken en handelen van zorgprofessionals, zo constateert BMC. Niet zelden laten die zich nog leiden door het systeemdenken. “In het algemeen hebben medewerkers jaren gewerkt in een traditie van uren en tarieven”, stelt BMC. “In de praktijk van het sociaal domein verandert dat in resultaten en outcome. Het gaat dan om het bieden van maatwerk aan mensen zonder dat uren en productie het handelen leiden.”
Ook managers moeten voor een succesvolle transitie vaste patronen loslaten, vindt BMC. “Zorgmedewerkers hebben ruimte nodig om eigen afwegingen te maken in het gesprek met de klant. Soms wordt gezegd dat medewerkers dat nog niet kunnen. De andere kant is dat medewerkers de ruimte ook is afgenomen in het regime van uren en productie.”
De lastigheid is dat deze nieuwe manier van werken bij gemeentes nog geen gemeengoed is. BMC: “Als medewerkers werken voor verschillende gemeenten, moeten ze bij de ene gemeente werken vanuit doelen en arrangementen en voor de andere gemeente de AWBZ-methodiek van een vastgesteld aantal uren hanteren.”
—
Mag Skipr u iets vragen?
Help ons om u nog beter te bedienen. Doe nu mee aan het Skipr lezersonderzoek. Het duur maar 7 minuten. Uw feedback gaan we inzetten om verbetering en vernieuwing door te voeren. Doe nu mee aan het lezersonderzoek >>>
