Foto: Biserka Stojanovic/Getty Images/iStock
Dat blijkt uit het promotieonderzoek van rechtswetenschapper Robbert Coenmans, dat hij op 31 mei 2023 verdedigt aan Tilburg University. Coenmans doet diverse aanbevelingen voor het laten slagen van technologische innovatie op de werkvloer. In Nederland heeft de ondernemingsraad sinds 1998 adviesrecht op het invoeren van nieuwe technologie. Maar de belangrijkste bepalingen in de wet die toezien op technologische innovatie, functioneren in de verpleeghuiszorg niet of nauwelijks.
Ondernemingsraden
De Wet op ondernemingsraden (WOR) kent een aantal bepalingen die rechten geeft met betrekking tot technologie, bijvoorbeeld een adviesrecht op invoering van nieuwe technologie, maar onderzoek naar de werking ervan ontbrak tot nu toe. Robbert Coenmans onderzocht die werking daarom in de verpleeghuiszorg, waar technologische innovatie daadwerkelijk plaatsvindt en de WOR ook relatief goed wordt nageleefd. Hij combineerde daarvoor jurisprudentieonderzoek en archiefonderzoek met interviews met betrokkenen in de praktijk.
Goede verstandhouding
Het technologieadviesrecht blijkt juridisch niet goed in elkaar te steken. Daarnaast is de bepaling over het instemmingsrecht voor personeelvolgsystemen achterhaald door de ontwikkeling van nieuwe technologie. De ondernemingsraad wordt wel vroegtijdig betrokken bij innovaties, maar dat is vooral om de verstandhouding tussen ondernemingsraad en bestuur goed te houden.
Informatierecht
Coenmans beveelt aan om het informatierecht van de ondernemingsraad uit te breiden en vereenvoudigen. Als wordt vastgelegd dat de ondernemingsraad tijdig geïnformeerd moet worden over wat er zoal speelt of gaat spelen in de instelling, waaronder het gebruik van nieuwe technologie, wordt het technologieadviesrecht overbodig. Het instemmingsrecht ten aanzien van personeelvolgsystemen en privacy zou daarnaast beter aan kunnen sluiten bij huidige technologie en praktijk, door het meer toe te spitsen op systemen die als specifiek doel hebben om het personeel te volgen, zoals camera’s. Volgsystemen zoals smartphones en laptops blijken in de praktijk niet werkbaar.
Zorgpersoneel
Om het innovatieproces te laten slagen, is het essentieel om het personeel goed te betrekken en aan te sluiten bij wat zij nodig hebben, zo blijkt uit het onderzoek. Daarvoor kan het best direct met het personeel worden gecommuniceerd en is de ondernemingsraad nu niet nodig. Coenmans ontwikkelde een model met zeven stappen die een zorginstelling kan zetten om een innovatie succesvol omarmd te krijgen: faseren, inspraak, communicatie over noodzaak, laagdrempelige technische ondersteuning, tijd beschikbaar stellen, samenwerkingsverbanden aangaan en verzilveren.
