Beeld: Fahroni/Getty Images/iStock
Een tekortenbesluit is een maatregel die wordt genomen om bij een dreigend geneesmiddeltekort het tijdelijk of onder bepaalde voorwaarden toelaten van alternatieve geneesmiddelen mogelijk te maken. Met zo’n besluit krijgen groothandelaren, fabrikanten of apothekers bijvoorbeeld toestemming om een alternatief medicijn uit het buitenland te importeren.
Uitspraak RvS
Eind vorig jaar bepaalde de Raad van State dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) alleen toestemming hiervoor mag geven als er een voorafgaand verzoek van een arts aan ten grondslag ligt.
Uit het onderzoek blijkt dat het instrument vooral goed werkt in de intramurale zorg. In de extramurale zorg, waar mensen hun medicijnen via de gewone apotheek krijgen, is het effect minder duidelijk zichtbaar.
Alternatieven
Vooral groothandels weten bij tekorten vlot alternatieven te regelen, terwijl fabrikanten en apothekers hier maar beperkt gebruik van maken. Een van de mogelijke oorzaken is dat de maatregel niet de daadwerkelijke bron van tekorten aanpakt. Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat niet altijd duidelijk is wanneer en hoeveel invoer er onder een tekortenbesluit heeft plaatsgevonden, onder meer door vertraging bij aanmelding voor de productgroep.
Toch benadrukken de onderzoekers dat tekortenbesluiten een belangrijke uitzonderingsmaatregel vormen om acute tekorten te verzachten. “De uitzonderingsmaatregel wordt in het algemeen door alle partijen als een positieve maatregel ervaren die recent al enkele verbeteringen heeft ondergaan”, staat in het rapport.
Informatievoorziening en transparantie
Stakeholders zien echter kansen voor verdere aanpassingen, onder meer op het gebied van informatievoorziening en transparantie. Zo ontbreekt er bijvoorbeeld een totaalregistratie van de onder een tekortenbesluit geïmporteerde geneesmiddelen. Deze informatie is nodig om goed te kunnen monitoren wat er binnenkomt en welke kwaliteit deze producten hebben.
Daarnaast wijst het RIVM op het belang van een monitoringssysteem dat inzicht biedt in de effecten van de tekortenbesluiten. Met zo’n systeem kan beter worden bijgehouden hoe snel alternatieven daadwerkelijk beschikbaar komen en in hoeverre patiënten er gebruik van maken. Ook wordt aanbevolen om te onderzoeken of er ruimte is voor een coulanceregeling of transitieperiode. Zo zouden overgebleven voorraden na afloop van een tekortenbesluit mogelijk langer verhandeld kunnen worden, wat de terughoudendheid bij importeurs kan wegnemen.