Het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht) is het eerste ziekenhuis ter wereld waar een innovatieve nieuwe spectrale CT-scanner in gebruik is genomen. Door de nieuwe CT-scanner hoeven patiënten minder vaak opnieuw onderzocht te worden omdat eventuele bevindingen direct op meerdere manieren bekeken kunnen worden. Dit is een stuk effectiever in de bedrijfsvoering en de patiënt zit minder lang in onzekerheid.
Een CT-scanner stuurt röntgenfotonen door het lichaam heen naar een detector. Deze detector vangt de fotonen op en zet ze om in elektrische stroompjes. Afhankelijk van de dichtheid van de organen waar de fotonen doorheen geschoten worden zullen meer of minder fotonen de detector bereiken. Hierdoor ontstaan verschillende grijswaarden op een röntgenfoto.
De spectrale CT-scan, genaamd IQon, is gebouwd door Philips Health Systems en bevat twee detectoren in plaats van één. Hierdoor wordt het mogelijk om hoge energie fotonen en lage energie fotonen te scheiden. Hierdoor ontstaat een veelvoud aan mogelijkheden om naar de gemaakte foto te kijken. Elke röntgenfoto wordt standaard met de extra data opgeslagen en de radioloog kan deze data omzetten in verschillende beelden, waardoor er effectiever gediagnosticeerd kan worden. Dit vergt overigens wel wat van de dataopslag, want de hoeveelheid data is ongeveer 2,5 keer zo groot als bij een normale CT-scan.
Nierstenen
Bij het UMC Utrecht is de scanner op 7 januari 2016 geïnstalleerd en sindsdien zijn er zo’n duizend patiënten mee onderzocht. Radioloog Tim Leiner van het UMC Utrecht: “We zijn nu aan het kijken in hoeveel gevallen we dankzij de nieuwe scanner een betere en effectievere diagnostiek hebben kunnen toepassen. De eerste schattingen wijzen erop dat in zo’n twintig procent van de scans dit het geval is.” Jaarlijks worden er in Nederland zo’n 1,2 miljoen CT-scans gemaakt
De spectrale CT-scan kan bijvoorbeeld kijken naar welke vorm van nierstenen een patiënt heeft, waardoor de juiste behandeling meteen kan starten. Maar ook is het volgens Leiner mogelijk om de mate van doorbloeding van een tumor te meten, waardoor veel sneller vastgesteld kan worden of het een goedaardige of kwaadaardige tumor betreft. Hierdoor is het ook steeds beter mogelijk om snel te meten of een bepaalde oncologische therapie aanslaat of dat er toch naar een andere oplossing gezocht moet worden. Iets wat ook in de toekomst van belang kan zijn bij het verkorten van de duur van clinical trials.
Daarnaast levert de scanner ook voordelen op bij het onderzoeken van zaken als longembolieën en slagaderlijke bloedingen en leveren de nieuwe foto’s ook soms een ‘bijvangst’ op wanneer ongevraagde afwijkingen als osteoporose geconstateerd worden.
Besparing
Victor Groothengel, Market leader CT bij Philips Health Systems, wil niet precies zeggen wat de aanschafwaarde van de nieuwe IQON scanner is, maar laat wel weten dat deze in het zogeheten ‘premium segment’ valt. “De scanner is een stuk duurder in aanschaf, maar levert wel een besparing op in de hoeveelheid benodigde contrastvloeistoffen en de reductie van het aantal heronderzoeken. Ook is de verwachting dat minder patiënten vervolgens onderworpen hoeven te worden aan een veel duurder extra onderzoek met bijvoorbeeld een PET-CT of een MRI.”
De scanner is inmiddels in 36 landen te koop en wordt op dit moment geïnstalleerd in meerdere ziekenhuizen over de hele wereld. Welke ziekenhuizen dit zijn is nog niet bekend gemaakt.
