Het VMS veiligheidsprogramma leidt niet tot een halvering van de vermijdbare sterfte in de ziekenhuizen. Dat concluderen twee wetenschappers in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG).
De Ziekenhuizen spraken in 2007 af om de vermijdbare sterfte in vijf jaar met de helft terug te dringen. Dit deden ze nadat uit onderzoek was gebleken dat in Nederlandse ziekenhuizen jaarlijks ruim 1.700 patiënten overlijden, terwijl dit voorkomen had kunnen worden.
Traag
Het artikel is geschreven door Marieke Zegers en Hub Wollersheim van IQ Healthcare. Ze schrijven dat de patiëntveiligheid ‘frustrerend traag’ verbetert. Zegers en Wollersheim wijten dat onder meer aan de weinige bewezen effectieve interventies om de veiligheid te verbeteren. Ook is het vanwege de complexiteit ingewikkeld om de effectiviteit van maatregelen te evalueren.
Gebrekkig bewijs
Van veel maatregelen is de effectiviteit nooit wetenschappelijke bewezen. Het bewijs voor de maatregelen is vaak gebaseerd op ‘zwakke onderzoeksdesigns zonder controlegroep’, in plaats van onderzoek dat aan de standaarden voldoet. Zo werd onlangs het toedienen van geactiveerde proteïne C geschrapt uit het VMS-thema Behandeling bij ernstige sepsis. Het bleek toch niet te werken.
Veiligheidscultuur
Belangrijk onderdeel van het VMS Veiligheidsprogramma is het veiligheidsmanagementsysteem. De gedachte daarachter is dat een verhoogd veiligheidsbewustzijn, leidt tot veiliger zorg. De onderzoekers noemen die oorzakelijke relatie tussen een verbeterde veiligheidscultuur en een daling van de vermijdbare schade echter ‘twijfelachtig’. Zegers: “De relatie tussen het vergroten van de veiligheidscultuur en vermijdbare schade, is wel onderzocht, maar nog niet bewezen.”
Niet te meten
De onderzoekers stellen bovendien dat het vrijwel onmogelijk is om de reductie in vermijdbare sterfte te meten. Dit komt onder meer vanwege het grote aantal benodigde patiënten om betrouwbare conclusies te kunnen trekken. Ook ontbreken betrouwbare meetinstrumenten, mede vanwege het dynamisch karakter van maatregelen. Zo worden methoden om het gedrag van medewerkers te veranderen, vaak aangepast aan het lokale proces. Daarnaast hebben verbeteracties vaak wel effect op structuur- en procesniveau, maar beïnvloeden ze zelden de gezondheidsuitkomsten op patiëntniveau.
Reactie VMS Zorg
Het Veiligheidsprogramma VMS Zorg kon in verband met vakanties donderdag nog niet reageren. (Daan Marselis)
