‘Sterk leiderschap’ van bestuurders, managers en teamleiders vormt de basis voor kwaliteit in verpleeghuizen. Het gaat om leiderschap dat faciliteert, ondersteunt en gewenst gedrag en persoonlijk ontwikkeling stimuleert in alle lagen van de organisatie.
Dat blijkt uit onderzoek van KPMG onder management en zorgprofessionals van 236 verschillende zorglocaties in de intramurale verpleeghuiszorg.
Het onderzoek, waarvan de resultaten begin juli naar de Tweede Kamer zijn gestuurd, richtte zich op het verklaren van kwaliteitsverschillen tussen verpleeghuizen in Nederland. Aanleiding was een motie van Groenlinks-Kamerlid Linda Voortman uit 2016.
Wat de verpleeghuiszorg nodig heeft, is sterk leiderschap, zo luidt de hoofdconclusie van het onderzoek. Zit het met het leiderschap goed, dan verbetert de kwaliteit in het verpleeghuis op alle fronten, aldus de onderzoekers. Zo hebben cliënten en zorgmedewerkers baat bij bestuurders, managers en teamleiders die handelen naar een heldere visie, gebaseerd op persoonsgerichte, warme en veilige zorg.
Belangrijk instrument voor het uitdragen van die visie is het leveren van maatwerk, oftewel zorg die aansluit bij de wensen van de cliënt. Dat blijkt in veel verpleeghuizen wel het streven te zijn, maar in de praktijk nog niet overal goed te lukken. Er vindt nog niet overal consequent een dialoog plaats tussen zorgmedewerker en cliënt over diens wensen. Ook lukt het nog niet overal goed om cliënten zelf invloed te laten uitoefenen op bijvoorbeeld de tijdstippen van dagelijkse activiteiten zoals eten en douchen.
Lef
Verder noemen de onderzoekers leidinggeven met ‘lef’ en lange-termijngerichtheid belangrijke voorwaarden voor kwaliteit. Het draait hierbij onder meer om het durven uitproberen van nieuwe dingen en het tijdig anticiperen op ontwikkelingen, zoals het scheiden van wonen en zorg en de veranderende zorgvraag. Ook door te investeren in ICT en slimme technologie kunnen verpleeghuizen hun kwaliteit verbeteren. Momenteel maken nog maar weinig zorglocaties serieus gebruik van technologie, constateren de onderzoekers.
Ook de organisatiecultuur speelt een belangrijke rol als het gaat om kwaliteit. De ervaren kwaliteit is beter in organisaties waar medewerkers worden gestimuleerd van elkaar te leren. Ook het faciliteren van persoonlijk leiderschap en het nemen van verantwoordelijkheid zijn voorwaarden voor succes, aldus de onderzoekers.
Omvang
Andere factoren blijken volgens de onderzoekers juist geen verband te houden met de ervaren kwaliteit van zorg in verpleeghuizen. Zo lijkt het niet uit te maken of een zorgorganisatie relatief veel of weinig ondersteunend personeel heeft. Ook is er geen relatie tussen de omvang van de zorgorganisatie (in omzet) en de kwaliteit. Verpleeghuizen kunnen sterk van elkaar verschillen in structuur en bedrijfsvoering, maar toch nagenoeg dezelfde kwaliteit van zorg leveren, is de conclusie.
