© Alexander Borisenko / stock.adobe.com
Zorgwerkgevers betalen alleen voltijdwerkers een toeslag voor overuren. Het Europese Hof van Justitie vindt echter dat overuren van deeltijdwerkers in gelijke mate moeten worden beloond. Als werkgevers de gevolgen van het vonnis verwerken in de zorg-cao’s, kost dat 800 miljoen per jaar, heeft ABN AMRO berekend.
Op tafel bij cao-onderhandelingen
Het vonnis is onderwerp van de gesprekken over nieuwe cao’s die op dit moment lopen in alle zorgsectoren. De uitspraak van het Hof heeft grote gevolgen voor met name de vvt, omdat daar negen van de tien werknemers in deeltijd werken. Als de overuren zouden moeten worden betaald in het laatst bekende boekjaar (2023), had de vvt niet 450 miljoen euro winst gemaakt, maar 100 miljoen verlies, berekende ABN AMRO.
Ook voor de gehandicaptenzorg is het effect van het vonnis groot. Daar zou het gezamenlijke resultaat in 2023 bijna geheel worden weggevaagd: van de 125 miljoen euro winst zou 25 miljoen resteren. Voor de ziekenhuizen en de ggz zijn de gevolgen minder. Bij beide sectoren zou ruwweg een kwart van het jaarresultaat verdwijnen.
Terugwerkende kracht
De extra kosten voor zorgorganisaties kunnen oplopen als medewerkers met terugwerkende kracht een beroep doen op de uitspraak van het Europese Hof. Dat kan voor de afgelopen vijf jaar. “Het vonnis stelt zorgaanbieders voor een duivels dilemma”, licht sectoreconoom David Bolscher van ABN AMRO toe: “Alle overwerkuren gelijk belonen met een toeslag of niemand meerwerk-toeslag uitkeren.” Zorgprofessionals werken gemiddeld 2,5 uur per week over, aldus het CBS en TNO.
“De uitspraak van het Europese Hof is zeker leidend, maar het is nog afwachten hoe lokale rechters hier uitleg aan gaan geven”, stelt Marnix Ritmeester, advocaat arbeidsrecht bij Workx Advocaten: “In sommige gevallen kan sprake zijn van een objectieve rechtvaardiging, als het doel van het onderscheid legitiem is omdat het passend en noodzakelijk is om het doel te bereiken. Toch acht ik de kans op voorhand moeizaam dat een rechtvaardiging voor onderscheid bij zorgpersoneel gevonden wordt.”
Alleen overwerken na toestemming
Om deze kostenstijging te beperken, kunnen zorgpartijen afkondigen dat deeltijd- en voltijdwerkers alleen na expliciete toestemming overuren mogen maken, adviseert Bolscher: “Zo kunnen ze bovendien voorkomen dat medewerkers met kleine contracten structureel overuren maken.” Zo’n regeling kan worden opgenomen in de cao, maar werkgevers kunnen dat ook zelf afkondigen.
Rechtvaardige beloning van verzorgenden IG, verpleegkundigen en medewerkers in de Zorg is de norm. Dat het onvoorziene consequenties heeft is jammer. Net als de meer dan twintig jaar bestaande loonkloof ( nu > 7% ) door een OVA berekeningsfout !
Om nu dan ook nog te willen „schipperen“ een een vakbeweging ( met veelal nog weinig leden ) hiermee in CAO verband op te zadelen..! Dan maar minder deeltijdcontracten aanbieden. Maar contract is contract en meer werk dan overeengekomen is duur. Dit onderwerp kon er nog wel bij! Het wordt tijd dat de acceptabele werklast ( niet gevoelde werkdruk ) centraal komt te staan en het zorgaanbod hierop afstemmen, ipv knoeien met werkuren. Op=Op geldt immers ook in het zorgaanbod en het is triest dat burgers daarvan de gevolgen moeten dragen. Maar dit niet afwentelen over de ruggen van zorgprofessionals!
Gelukkig dat ook de rechter van mening is dat de tijd van de nonnetjes voorbij is en dat het IZA-adagium ‘meer voor minder’ niet rechtens over de ruggen gaat van hun met de handen aan het bed
Deze uitspraak geeft rechtsongelijkheid want waarom zou iemand met een contract van 20 uur per week die structureel 24 uur per week werkt meer moeten verdienen dan iemand met een contract van 24 uur die ook 24 uur werkt? Veelal willen zorgprofessionals de vrijheid behouden om minder te werken en willen ze daarom geen groter contract. Dat zou echter mijns inziens niet in een overwerktoeslag moeten resulteren bij (gemiddeld) meer werken dan het aantal contracturen. Wat mij betreft is de oplossing dat de overwerktoeslag (50% extra loon op uren boven gemiddeld 36 uur per week in een jaar) uit de CAO (VVT) wordt geschrapt. Desgewenst i.c.m. een verbod op meer dan gemiddeld 36 uur per week werken in een jaar.