Bij het gesprek met Van Ark van VWS waren onder meer alle vakbonden aanwezig en vertegenwoordigers van onder andere FMS, Actiz, Verenso, RIVM en VGN. De bonden willen dat niet-ziekenhuiswerkgevers hun personeel actief FFP2-maskers aanbieden. Nu moeten medewerkers steeds een verzoek bij het management indienen als ze denken deze beschermingsmiddelen nodig te hebben.
Teleurstelling
Bestuurder Elise Merlijn van FNV Zorg en Welzijn is “teleurgesteld” over de uitkomst van het overleg met VWS: “Van Ark verschuilt zich achter de richtlijnen. Terwijl daarin staat dat zorgmedewerkers een masker kunnen aanvragen als ze denken dat hun veiligheid in het geding is. Ik snap niet waarom werkgevers de FFP2-maskers niet gewoon ergens hebben liggen. Als VWS hen daartoe zou verplichten zouden zorgwerknemers daar heel blij mee zijn.”
“Van Ark wil de handschoen niet oppakken en laat de medewerker in de kou laat staan”, zegt Merlijn. De FNV is van mening dat werknemers op basis van hun professionele afweging moeten beoordelen welk beschermingsmiddel zij willen hebben, met in achtneming van de minimale eisen die worden gesteld in de richtlijn vanuit de RIVM. Merlijn zegt dat in de huidige situatie een werknemer vaak “desnoods op zijn knieën zijn eigen veiligheid moet afdwingen”.
Hoogrisicohandelingen
Het RIVM heeft steeds zorgmedewerkers geadviseerd bij het verzorgen van patiënten standaard chirurgische mondmaskers te gebruiken. Alleen bij zogenoemde ‘hoogrisicohandelingen’, waarbij aerosolen vrijkomen, wordt een FFP2-mondmasker aangeraden. Zorgmedewerkers mogen van dat advies afwijken, maar moeten hiervoor wel speciale toestemming vragen aan hun werkgever. Probleem is dat zorginstellingen meestal strikt het RIVM-advies volgen.
Onder meer het Red Team, vakbonden en V&VN dringen al langer aan op breder gebruik van FFP2-maskers, het zogenoemd ‘preventief’ gebruik. Bijvoorbeeld als zorgmedewerkers zich onveilig voelen in situaties. Personeel werkt vaak binnen de anderhalve meter van patiënten, bewoners in verpleeghuizen en de thuiszorg. V&VN drong onlangs opnieuw aan op de FFP2-maskers in verband met de hogere besmettelijkheid van de Britse variant van het coronavirus. “Het is cruciaal om nu het zekere voor het onzekere te nemen”, zei voorzitter Bianca Buurman vorige maand.
Kleinere druppels
Volgens de IGJ beschermen gewone mondmaskers (FFP1) vooral een patiënt tegen druppels van hun zorgverlener waarin mogelijk virusdeeltjes zitten. Maar ze beschermen een zorgverlener zelf niet zo goed als een FFP2-mondmasker. Dat komt omdat een FFP2-masker veel beter aansluit op het gezicht. Bovendien zit er een filter in dat kleinere druppels tegenhoudt. Onderzoek wijst uit dat een FFP1-masker minimaal 80 procent van de deeltjes uit de lucht tegengehoudt, een FFP2 minimaal 94 procent.
Zorgthuisnl was aanwezig bij dit overleg en heeft aangedrongen op eenheid van taal en eenduidigheid tussen richtlijnen (RIVM) en handreikingen. Nu blijven er zaken naast elkaar bestaan. Werkgevers hebben aangegeven dat dit vraagstuk past bij hun verantwoordelijkheid van de ARBO, maar dat ook voor de ARBO geldt dat er eenduidige afspraken zijn.
Duidelijkheid is ook gewenst omdat daarover in het veld verwarring heerst bij aanbieders en medewerkers; ook die medewerkers die zich niet altijd zeker voelen bij het inzetten van hun professionele oordeel. Een duidelijke richtlijn neemt die drempel weg.
Verder is het van belang dat die duidelijkheid een onnodige discussie met de financiers van zorg wegneemt. Die gaan nu uit van een meerkostenregeling die al niet uitkomt tegenover de ware kosten. Het gebruik van de duurdere FFP2 maskers uit voorzorg, zal daar als extra last overheen komen. In de meerkostenregeling wordt nu uitgegaan van de “fair-use” en dan zal er zonder duidelijke richtlijn, mogelijk kostendeclaraties afgewezen worden. Het is een misverstand dat de zorg ruim in de middelen zit en alle bijkomende kosten bij nog steeds onder druk staande tarieven, uit “eigen zak” kan betalen.
VVD Minister van Ark volgt het VWS adviesbureau RIVM om de best beschermende mondmaskers niet tot standaard te bepalen. In Duitsland adviseerde het Robert Koch Instituut ( RKI ) reeds in december om dit wel te doen en zo geschiede! De in deze zuinige Nederlandse overheid weet van het extreem hoog ziekteverzuim onder verzorgenden en verpleegkundigen ( 100.000 besmet in 2020 !), kent de schaarste en openstaande vacatures, weet dat er binnenkort nog een besmettingsgolf dreigt, weet dat de werklast van de inzetbare professionals daarmee echt te zwaar dreigt te worden. Naar mijn mening ontslaat die politieke opstelling de werkgevers in de zorg niet van hun Arbo plichten, nu ze ook het RKI advies van dit algemeen hoogstaand wetenschappelijk advies orgaan kennen. Nu niet meer “babbelen”, maar handelen, toch?