Deze maatregelen moeten code zwart voorkomen

Bureau IG&H schreef het rapport in opdracht van VWS.

Wijkverpleginghotels

De onderzoekers zien veel in het inrichten van wijkverpleginghotels. Dit zijn centrale locaties in een regio waar wijkverpleging wordt geleverd. Doelgroepen zijn patiënten die niet thuis kunnen blijven of nog niet naar huis kunnen gaan, of patiënten met een dusdanige grote zorgvraag dat de inzet van mensen en middelen effectiever mogelijk is door verblijf op een centrale locatie. Dit kan ook gelden voor patiënten die zuurstof behandeling thuis ontvangen.

Met wijkverpleginghotels kunnen naar schatting 6700 extra bedden ontstaan. Wijkverpleegkundigen zouden 25 procent minder reistijd hebben en ook huisartsen bespaart het werken in deze setting reistijd.

Voorwaarde is wel extra inzet van mantelzorgers en vrijwilligers. Ook de financiering ontbreekt nog. Veldpartijen hebben inmiddels al hun bedenkingen geuit over de haalbaarheid van wijkverpleginghotels. Zij zien dit alleen slagen als mantelzorgers en hulpen voor algemene dagelijkse levensverrichtingen meekomen naar deze locaties.

Zorgcoördinatiecentrum

Een ander idee om de beschikbare zorg zo goed mogelijk te benutten, is volgens de onderzoekers inzet van het zorgcoördinatiecentrum. Hoewel sommige regio’s al goed werkende regionale coördinatievormen hebben opgezet, is dit lang niet overal het geval, vinden ze. Zij adviseren dan ook om te starten met het regionaal inrichten van coördinatie van zorg over de hele keten in een zorgcoördinatiecentrum. Het Regionaal Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (RCPS) zou hierin moeten worden ondergebracht.

Voorwaarde is dat ziekenhuizen hun in-, door- en uitstroom inzichtelijk maken zodat de rest van de keten zich tijdig kan voorbereiden op zorgvraag die komen gaat en indien nodig kan spreiden.

Zwart scenario

In het zwarte scenario, fase 3, staat de hele zorg onder zware druk. In een iets minder ernstige situatie, zal de druk vooral in de eerste lijn terecht komen: bij de huisarts en de wijkverpleging. Inmiddels is duidelijk dat de omikronvariant weliswaar besmettelijker is dan de deltavariant, maar minder ziekmakend. De laatste verwachting van het OMT-advies is dat piek in ziekenhuisopnames zich eind januari zal voordoen en dat de hoogte van de piek niet hoger zal zijn met de vierde golf van november – december 2021. Die kwam overeen met 620 covid-IC-bedden.

Personeel

Besmet personeel zonder of met milde klachten en personeel in quarantaine mag nu alleen onder strikte voorwaarden werken, die door zorgorganisaties zelf worden ingevuld. Hiermee gaat capaciteit verloren. De hogere besmettelijkheid van omikron vergroot het probleem. De onderzoekers geven aan dat het Rode Kruis ruim 16.000 vrijwilligers heeft, die nog nauwelijks worden ingezet.

Zij adviseren het OMT te vragen wanneer in het uiterste geval besmette zorgmedewerkers mogen worden ingezet, met gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. De beroepsverenigingen zouden hier landelijke richtlijnen voor moeten ontwikkelen.

Tenslotte kan de uitwisseling van personeel ook de druk op bepaalde zorgverleners verlichten. In fase 3 is het van belang om ketenbreed te kijken waar de druk op de zorg het grootst is en of medisch personeel uit andere sectoren (huisarts, wijkverpleging, vvt, kliniek, IC, en ook paramedische zorg, ggz en zbc’s) tijdelijk bij kunnen springen.

Medicijnen en beschermingsmiddelen

Momenteel zijn er voldoende geneesmiddelen voor IC-zorg op voorraad. Met een piek van 2.100 IC bedden, met allemaal beademde patiënten, kan de zorg als het moet met de huidige covid-crisisvoorraad anderhalf tot twee maanden vooruit zonder nieuwe aanvoer. IL-6 remmers blijven een aandachtspunt door wereldwijde krapte. Er zijn geen problemen rondom zuurstof uit de muur.

Er is geen krapte te verwachten voor overige gebruiks- en verbruiksmiddelen. Het is daarom aan zorgorganisaties aan te raden om overal FFP2 maskers ter beschikking te stellen voor het zorgpersoneel.

Financiering

Zorgverzekeraars zouden nauw moeten worden betrokken bij de ROAZ-besluitvorming in alle regio’s. ZN kan de leden hierop activeren. Er zouden bijvoorbeeld reeds getekende brieven klaar kunnen liggen voor financiering zodra fase 3 aanbreekt. ZN wil hier het initiatief voor nemen. Duidelijkheid over welke initiatieven door welke partijen gefinancierd worden, is hierbij zeer belangrijk.

Centrale regie

Tot slot een algemeen advies van de onderzoekers: houd vast aan de bestaande rolverdelingen en verminder het aantal overleggen en deelnemers in fase 3 om tijd vrij te spelen voor de noodzakelijke kwesties. Formuleer in tijden van nood een gezamenlijk doel en geef één partij regie op dit gezamenlijke doel.