21.1.2016 ÄZ: Ärzte und modernste Technik das gehört seit langem unmittelbar zusammen. © adam121 / fotolia.com Ärzte Zeitung / App / 013D04 / 21.01.2016 Young female doctor touching icon of media screen Real-online-workflow (2016)
Er is nog weinig zichtbare ontwikkeling bij twee van de drie doelstellingen om chronisch zieken, kwetsbare ouderen en mensen met zorg en ondersteuning thuis door middel van e-health de regie te geven over hun gezondheid. Zo is het internetgebruik onder deze doelgroepen lager dan bij andere zorggebruikers en heeft ongeveer een derde van de chronisch zieken en ouderen geen behoefte om zelfstandig gezondheidsmetingen uit te voeren.
Dit blijkt uit de doelstellingenmeting die Nictiz en het NIVEL hebben opgesteld in opdacht van het ministerie van Volksgezondheid.
De eerste van de drie doelstellingen die VWS in 2014 ten aanzien van e-health heeft geformuleerd, is dat binnen vijf jaar 80 procent van de chronisch zieken direct toegang heeft tot bepaalde medische gegevens, waaronder medicatie-informatie, en deze desgewenst kan gebruiken in mobiele apps of internetapplicaties. Ongeveer een op de vijf chronisch zieken zegt geen inzage te willen terwijl ruim een derde dit juist wél wil.
Bijna eenvijfde van de chronisch zieken zegt geen inzage te hebben gehad in hun dossier via het internet, omdat zij niet beschikken over een computer of internet. Daarnaast speelt onder deze groep onbekendheid met de mogelijkheden een belangrijke rol; rond de 70 procent van de chronisch zieken weet niet of inzage via internet al dan niet mogelijk is bij huisarts, ziekenhuis of apotheek.
Metingen uitvoeren
De tweede doelstelling is dat 75 procent van de chronisch zieken en kwetsbare ouderen, die dit wil en hiertoe in staat is, in 2019 zelfstandig metingen van bijvoorbeeld gewicht of bloeddruk moet kunnen uitvoeren, veelal in combinatie met gegevensmonitoring op afstand door de zorgverlener. 91 Procent van de chronisch zieken en 80 procent van de kwetsbare ouderen zegt dit nu al te doen, danwel te willen doen. Als gekeken wordt wie nu al daadwerkelijk metingen doet, blijkt dit 47 procent van de chronisch zieken te zijn en 44 procent van de kwetsbare ouderen.
De derde doelstelling is dat in 2019 iedereen die zorg en ondersteuning thuis ontvangt de mogelijkheid heeft om – desgewenst – via een beeldscherm 24 uur per dag met een zorgverlener te communiceren. Van de mensen die zorg en ondersteuning thuis ontvangen, kan 5 procent direct van huis uit visueel contact maken met een zorgverlener via het beeldscherm van de computer, telefoon, tablet of televisie. De helft weet niet of ze van beeldschermzorg gebruik willen maken en 40 procent zegt dit sowieso niet te willen, onder meer omdat ze de meerwaarde er niet van inzien en omdat ze de voorkeur geven aan ‘gewoon’ contact.
Toegang tot internet
Een belangrijke voorwaarde voor het gebruik van e-health is toegang tot internet. Bijna eenvijfde van de chronisch zieken beschikt niet over een computer of internet. Onder kwetsbare ouderen is dit bijna 40 procent. Verder zijn ze niet goed bekend met online inzagemogelijkheden. De meting maakt volgens de opstellers ervan “opnieuw duidelijk” dat patiënten zich veel meer bewust moeten worden van de mogelijkheden van ict en internet voor de zorg. “Zorgaanbieders kunnen daar een belangrijke rol in spelen, aangezien zij direct contact hebben met de patiënt.”
Uit de eHealth-monitor 2015 van Nictiz en NIVEL kwam al naar voren dat patiënten niet goed weten wat er allemaal online mogelijk is met betrekking tot zorg. Toen constateerde Schippers dat de monitor onderstreept dat het “cruciaal” is dat zorgprofessionals de mogelijkheden van e-health actief uitdragen aan hun patiënten.
In een begeleidende Kamerbrief kondigt de minister nu initiatieven aan om e-health te stimuleren, zoals het wegnemen van obstakels voor toepassing van ict in de ouderenzorg via het Doorbraakproject ‘De Zorg ontzorgd met ICT’ en de ontwikkeling van een betrouwbaar publiek identificatiemiddel (eID). Verder ondersteunt VWS het plan van een aantal partijen, zoals de Zorginnovatiewinkel Reshape, om op diverse plaatsen in het land de mogelijkheden van digitale zorg voor het voetlicht te brengen door de toepassingen op locatie te demonstreren (pop up stores).
