Ontwikkelingslanden, India en Zuid-Afrika voorop, betogen binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) al langer dat de kennis achter de vaccins niet beschermd zou moeten worden, zodat ook minder rijke landen snel grote delen van de bevolking kunnen vaccineren tegen Covid-19. Leden van de WTO, de internationale scheidsrechter voor handel, kunnen beslissingen alleen unaniem nemen.
Humanitaire crisis
India en Zuid-Afrika kampen met een forse stijging van het aantal coronabesmettingen, waarbij met name in India de humanitaire situatie dagelijks verslechtert. Wrang is daarbij dat het Aziatische land ’s werelds grootste fabrikant is van generieke geneesmiddelen en met het Serum Institute of India een van de grootste producenten van vaccins huisvest.
VS zijn voor
Woensdag schaarden de Verenigde Staten zich achter een voorstel om patenten op coronavaccins vrij te geven. Dat zei de Amerikaanse handelsgezant Katherine Tai in een interview met persbureau Bloomberg.
Krachtig leiderschap
Tedros Adhanom Ghebreyesus, het hoofd van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO zei in een reactie dat het ontheffen van het intellectueel eigendomsrecht een “monumentaal moment is in de strijd tegen Covid-19” en een “krachtig voorbeeld van leiderschap van de Verenigde Staten”.
EU was tegen
De Europese Unie, Japan, Zwitserland, Brazilië en Noorwegen waren aanvankelijk uitgesproken tegen het plan, omdat het opzijschuiven van de patenten niet zou helpen of zelfs averechts zou werken. Dat werd moeilijker vol te houden door de draai van de VS. De unie beroemt zich er steevast op dat zij miljoenen vaccins exporteert naar andere landen, anders dan bijvoorbeeld de VS en het VK.
Nu zegt de EU klaar te zijn om het te bespreken. Dat zei de voorzitter van de Europese Commissie donderdag in een toespraak in Florence. Dat geldt voor “alles wat de crisis op een effectieve en pragmatische manier kan bestrijden”, verzekert voorzitter Ursula von der Leyen. Bondskanselier Angela Merkel sprak zich donderdag negatief uit over het voorstel.
Farmaceuten: het helpt niet
Veel farmaceuten zijn fel gekant tegen het voorstel. Als ze door het bekendmaken van beschermde kennis minder verdienen aan hun vaccins, vrezen ze ook minder geld over te houden om te kunnen innoveren. Volgens de farmaceutische industrie zorgt het vrijgeven van patenten niet tot meer vaccins, maar voor ontwrichting van de vaccinproductie en -distributie.
Daarnaast denken ze dat de maatregel niet effectief is. Slechts weinig landen zouden de capaciteit hebben om ook daadwerkelijk meer vaccins te produceren als ze daar toestemming voor krijgen, zo betoogt de sector.
Ontwrichting
Het trage vaccineren komt volgens de International Federation of Pharmaceutical Manufacturers & Associations (IFPMA) door handelsbarrières, knelpunten in de bevoorradingsketen, een tekort aan ruwe materialen en de onwelwillendheid van rijke landen om hun vaccins met armere landen te delen. Volgens IFPMA leidt de discussie over patentvrijgave slechts van deze problemen af. (ANP/Skipr redactie)
