Met een risicovermogen van 285 miljoen euro verwacht het Waarborgfonds Zorginstellingen (WFZ) de schade van eventuele faillissementen in de zorg probleemloos te kunnen opvangen. Blijkens het jaarverslag over 2018 dreigt een schadepost van 5,3 miljoen euro aan geborgde leningen voor de failliete IJsselmeerziekenhuizen. Het WFZ denkt een deel van deze schade te compenseren door verkoopopbrengsten van het vastgoed.
Blijkens het jaarverslag is de kans op nieuwe faillissementen beperkt. Eind 2018 stonden 42 van de 286 deelnemers onder verhoogde bewaking van het WFZ, oftewel: bijna vijftien procent van het totale aantal deelnemers. In 2017 waren dit 48 deelnemers (17 procent). Vier deelnemers vallen vanwege ernstige liquiditeitsproblemen, meerjarig negatieve exploitatieresultaten of negatief eigen vermogen in de categorie rood. Samen zijn ze goed voor langlopende garanties van bijna 60 miljoen euro. Per deelnemer varieert de garantie van 3,4 miljoen tot 30,2 miljoen euro. Het aantal WFZ-deelnemers in de categorie oranje is licht gestegen, van 16 deelnemers in 2017 tegen 18 deelnemers vorig jaar.
Fusies
De ggz is de sector die de meeste zorgen baart; ruim een derde van ggz-instellingen waar het WFZ garant voor staat kent verhoogde bewaking. In de gehandicaptenzorg is met 10 procent het minst vaak aanleiding is voor verhoogde bewaking, de ziekenhuizen komen uit op 14 procent. Het WFZ wijdt in het jaarverslag enkele alinea’s aan de fusietrend in de zorg. Deze kent vanuit risicoperspectief zowel een positief als negatief aspect, aldus het WFZ. Het feit dat fusies tussen WFZ-deelnemers resulteren in een cumulatie van lopende garanties werkt risicoverhogend, omdat de potentiële garantieschade in geval van faillissement toeneemt. Risicoverlagend is volgens het WFZ het feit dat fusies het continuïteitsperspectief van de betrokken organisaties doorgaans verbeteren.
Daling
Het totaalbedrag aan garanties op lang- en kortlopende leningen bedroeg eind 2018 7,1 miljard euro, een daling van bijna 500 miljoen euro ten opzichte van 2017. Het WFZ verwacht dat de dalende lijn in het uitstaande garantietotaal de komende jaren zal doorzetten. In 2018 heeft het WFZ garantie verstrekt op 100 miljoen euro aan nieuwe langlopende leningen. Dit is een forse daling ten opzichte van vorig jaar, toen het om 247 miljoen euro ging.
Pijplijn
In het lage garantievolume weerspiegelt zich volgens het WFZ het lage investeringsniveau in de zorg over de afgelopen jaren. Toch lijkt er volgens het WFZ een opgaande lijn te zijn ingezet. Naast de 100 miljoen aan garanties die daadwerkelijk werden opgenomen, zat er eind 2018 ruim 300 miljoen euro aan eerder door het WFZ gedane garantietoezeggingen ‘in de pijplijn’. Eind 2017 was dit nog de helft lager.
Nieuwe aanvragen
Een tweede signaal is het toenemende aantal nieuwe garantieverzoeken. In 2018 werden 43 borgingsverzoeken afgehandeld, waarvan er 37 geheel of gedeeltelijk werden gehonoreerd. Dit is 16 procent meer dan in 2017, toen er 37 verzoeken werden afgehandeld, waarvan er 23 werden gehonoreerd. Ook het aantal nieuwe aanvragen (10) in de eerste twee maanden van 2019 ondersteunt het beeld van een lichte stijging.
Verschuiving
Toch verwacht het WFZ dat zorginstellingen de komende jaren terughoudend zullen blijven met grote investeringen. “Zowel in de cure- als in de care sector is het beleid gericht op toenemende verschuiving van intramurale zorg naar ambulante en extramurale zorg:, licht WFZ-directeur Herman Bellers toe. “Bovendien blijft de financiële druk op zorginstellingen onverminderd hoog. ”
