Cliënten in de langdurige ggz kunnen niet doorstromen naar een geschikte woonruimte als gevolg van een groeiend tekort aan woningen. Het probleem wordt mede veroorzaakt door het optreden van gemeenten die ondanks eerdere beloften tot bijna een kwart op het budget voor beschermd wonen bezuinigen.
Dit blijkt uit een monitor die GGZ Nederland, RIBW Alliantie en Federatie Opvang hebben gehouden onder hun leden om de effecten van transities op de zorg en ondersteuning te volgen.
De bijna zeventig respondenten signaleren dat de toegang tot de zorg in het gemeentelijke domein nog niet op orde is. Zo ontstaan er niet alleen wachttijden, maar blijft ook gebrekkige kennis over ggz-problematiek in wijkteams een punt van zorg. Ook komt zo langzamerhand de grens in zicht van wat bezuinigd kan worden zonder dat de doelstellingen van de Wmo in gevaar komen.
GGZ Nederland, RIBW Alliantie en Federatie Opvang vinden het noodzakelijk dat de verantwoordelijke overheden samen regie nemen en een plan van aanpak ontwikkelen om te voorkomen dat mensen dakloos raken en geen zorg krijgen. Een investeringsimpuls in passende huisvesting vanuit het kabinet is noodzakelijk om het doorstroomknelpunt op te lossen.
Bijna alle respondenten zien het gebrek aan beschikbare en betaalbare woningen als de grootste belemmerende factor voor de uit- en doorstroom van cliënten uit beschermd wonen. Hierdoor houden mensen die (met begeleiding) zelfstandig zouden kunnen wonen, langer plaatsen bezet die voor hen niet meer de meest passende oplossing bieden.
Ondanks de toegezegging dat beschermd wonen zonder korting zou worden overgeheveld van de rijksoverheid naar gemeenten, zien zorgaanbieders dat gemeenten toch bezuinigen, variërend van 1 procent met uitschieters tot wel 23 procent. Laagdrempelige vormen van hulp en ondersteuning, zoals inloopvoorzieningen die enorm belangrijk zijn voor kwetsbare burgers, dreigen op veel plekken te verdwijnen. Een alternatief is lang niet altijd beschikbaar, waardoor de bezoekers uit het zicht van de zorg dreigen te raken.
Eigen standaarden
Ondanks afspraken met de Vereniging Nederlandse Gemeenten over landelijke standaarden voor administratieve processen, blijven veel gemeenten eigen standaarden hanteren. Dit betekent dat zorgaanbieders extra tijd en middelen moeten besteden aan administratie en verantwoording, in plaats van aan zorg en ondersteuning voor kwetsbare burgers.
