De overdracht van patiëntgegevens tussen zorgaanbieders is nog vaak incompleet, incorrect, niet tijdig of soms zelfs volledig afwezig. Met name kwetsbare ouderen lopen hierdoor “structurele risico’s”. Dat constateert de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) op basis van onderzoek bij vier ziekenhuizen.
Veelzeggend in dit verband is het feit dat geen van de onderzochte ziekenhuizen, te weten het Catharina Ziekenhuis, MC Haaglanden, Tergooi en het IJsselland, een duidelijk omschreven ontslagprocedure heeft voor kwetsbare ouderen. Door deze procedurele omissie kunnen makkelijk lacunes in de overdracht ontstaan, zo stelt de inspectie vast.
Zo moet het ziekenhuis volgens de norm op de dag van ontslag een kort schriftelijk bericht sturen naar de opvolgende zorgverlener met daarin de naam en het intercollegiale telefoonnummer van de medisch specialist die in het ziekenhuis aanspreekpunt is. In vrijwel alle gevallen ontbreekt een dergelijk bericht.
Ook zijn er geen heldere afspraken over welke informatie de ziekenhuizen overdragen en wanneer de opvolgende zorgverlener contact met het ziekenhuis moet opnemen. Een probleem op zich is de medicatieoverdracht. Op een totaal van 28 weet het Catharina twee medicatie-overdrachten compleet aan te leveren bij de opvolgende zorgverlener. Zestien overdrachten zijn niet op tijd.
Gemankeerde medicatie-overdracht
Bij MC Haaglanden trof de inspectie in zeventien van de 26 gevallen geen medicatie-overdracht aan. Van de negen tijdig aanwezige waren er zes incompleet. Tergooi leverde in achttien van 27 gevallen geen medicatie-overdracht. Van negen wel aanwezige overdrachten waren er acht incompleet. Bij het IJsselland gaat het om veertien ontbrekende medicatie-overzichten op een totaal van 26. Van de elf aanwezige medicatie-overdrachten bleek er geen enkele compleet.
Ook de schriftelijke overdracht van informatie over de klinische behandelingen is bij alle onderzochte ziekenhuizen niet tijdig, incompleet of non-existent. Opvallend is dat de opvolgende zorgverlener ondanks de lacunes in de overdracht vaak niet actief informatie opvraagt.
Digitale knelpunten
Hoewel niet direct een punt van toetsing maakt het onderzoek van inspectie duidelijk dat digitale informatiesystemen zowel een oplossing als een deel van het probleem zijn. Zo kunnen opvolgende zorgverleners vaak niet in het Ziekenhuis Informatie Systeem (ZIS) kijken. Ook zijn niet alle zorgverleners op een gesloten internetverbinding aangesloten. Patiënten die ontslagen worden, krijgen zodoende nog geregeld de medische overdracht op papier mee. Ook wordt er nog veel gefaxt.
Verbetermaatregelen
Op grond van het onderzoek heeft de IGZ elk van de ziekenhuizen verbetermaatregelen opgelegd. Die moeten leiden tot een sluitend en veilig systeem van overdracht. Als eerste stap moeten de alle betrokken zorgverleners binnen drie maanden een risicoanalyse van het overdrachtsproces opstellen. De inspectie verwacht dat dit binnen een jaar leidt tot concrete stappen. De door de IGZ geconstateerde normoverschrijdingen moeten al eerder, namelijk binnen een half jaar, gecorrigeerd worden.
De bevindingen van de IGZ zijn niet nieuw. Met enige regelmaat verschijnen er onderzoeken waaruit blijkt dat communicatie en overdracht de achilleshiel van de ziekenhuiszorg zijn.
