AppleMark
Selectieve zorginkoop levert vanuit het oogpunt van kwaliteit vaak onvoldoende op. Dat is één van de lessen die Zilveren Kruis Achmea trekt uit het programma ‘Kwaliteit van zorg’. De zorgverzekeraar presenteerde op 2 oktober in Zeist de belangrijkste uitkomsten van vier jaar kwaliteitsregistratie en -verbetering.
Selectieve zorginkoop geldt als één de belangrijkste instrumenten voor het welslagen van het nieuwe geliberaliseerde zorgstelsel dat in 2006 werd ingevoerd. De gedachte was dat wanneer zorgverzekeraars onvoldoende presterende aanbieders links zouden laten ten faveure betere concurrenten de achterblijvers vanzelf hun prijs en kwaliteit zouden gaan verbeteren.
Volgens de initiatiefnemers van het programma ‘Kwaliteit van zorg’ leert de praktijk dat het vaak niet zo werkt. Met het oog op de veiligheid en het welzijn van verzekerden moeten zorgverzekeraars vanzelfsprekend geen ondermaatse zorg contracteren. Maar het uitsluiten van aanbieders die ondermaatse kwaliteit leveren, zorgt er niet voor dat de zorgverlening in den brede beter wordt. Slechter scorende aanbieders voelen zich gefrustreerd als ze in het inkoopproces meteen worden afgestraft in plaats van te worden uitgedaagd om te verbeteren. Aantoonbaar goede aanbieders voelen zich gefrustreerd als ze hetzelfde gesprek moeten voeren als minder presterende aanbieders.
Defensieve reacties
Om haar gelijk te staven wijst Zilveren Kruis op de gang van zaken rond de invoering van volumenormen. Als gevolg hiervan zijn ziekenhuizen of maatschappen gefuseerd, waarmee ze weliswaar hogere volumes realiseerden, maar niets aan de zorg zelf veranderden. Sturen op volumenormen leidt dan ook vaak tot defensieve reacties in plaats van ambitie om kwaliteit van zorg te verbeteren, aldus Zilveren Kruis. “Het is essentieel niet in dezelfde valkuil te stappen bij uitkomstnormering”, stelt Robbert Huijsman, programmamanager ‘Kwaliteit van Zorg’. “De kern moet zijn de ambitie om kwaliteitsverbetering te stimuleren, in plaats van te dreigen geen contracten te sluiten. Selectieve zorginkoop is echt een last resort. Het is vaak niet mogelijk en levert te weinig op.”
Liever zet Zilveren Kruis in op het stimuleren van de intrinsieke motivatie tot verbetering die er volgens de verzekeraar vrijwel altijd is bij professionals. “Geen naming and shaming, maar bovengemiddelde kwaliteit belonen en bij ondergemiddelde kwaliteit prikkels inbouwen om verbetering te realiseren”, aldus Olivier Gerrits, directeur Zorginkoop Zilveren Kruis.
Miljoenenbesparing
De kwaliteitsimpuls die Zilveren Kruis hiermee denkt te geven levert een forse besparing op. Als alle zorgaanbieders in 2020 net zo goed presteren als het beste kwart nu doet, levert dit volgens Zilveren Kruis een besparing van 325 miljoen euro op en 80 duizend extra gewonnen gezonde levensjaren. Daarmee is de jaarlijkse investering van 30 miljoen euro die Zilveren Kruis jaarlijks steekt in het meten en transparant maken kwaliteit ruimschoots terug verdiend.
Een belangrijke voorwaarde is wel dat het registreren van kwaliteitsinformatie door professionals makkelijker wordt, zo erkent programmamanager Huisman. Mede om deze reden trekken de zorgverzekeraars steeds meer gezamenlijk op, zodat professionals straks niet meer te maken hebben met verschillende uitvragen.
Geen concurrentie
Volgens directeur Gerrits is het ook een zaak van geloofwaardigheid om de samenwerking tussen zorgverzekeraars aan te halen. “Het is niet uit te leggen aan verzekerden als twee verzekeraars een verschillend oordeel hebben over de kwaliteit van zorg bij één en dezelfde aanbieder”, aldus Gerrits. “Kwaliteitsindicatoren zijn van het veld en zijn geen onderwerp van onderlinge concurrentie tussen verzekeraars. Verzekerde én verzekeraar hebben baat bij uniformiteit van informatie. We blijven de verdere ontwikkeling van uitkomst-indicatoren faciliteren, maar doen dat voortaan samen met de andere zorgverzekeraars.”
Met het programma ‘Kwaliteit van Zorg’ heeft Zilveren Kruis naar eigen zeggen een stevig fundament gelegd. Was in 2010 nog slechts voor 7 à 8 procent van de zorg bekend wat de uitkomsten waren, in het kader van ‘Kwaliteit van Zorg’ is het gelukt om in nauwe samenspraak met het veld voor 40 procent van de zorg indicatoren te ontwikkelen. Dit betekent overigens niet dat Zilveren Kruis nu al deze gehele 40 procent op basis van uitkomstcriteria inkoopt. Huijsman schat dat dit momenteel voor circa de helft van deze 40 procent van het zorgvolume geldt.
De uitkomsten van het programma ‘Kwaliteit van Zorg’ zijn terug te lezen in de bundel ‘Wat een uitkomst! Vier jaar leren over kwaliteit van zorg’.
