Het is nog maar de vraag of er in Nederland vier centra voor protonenbestraling komen. Zorgverzekeraars Nederland (ZN) heeft op 8 juli aangegeven slechts voor één centrum te kiezen, aangevuld met inkoop van protonentherapie in het buitenland.
Als de Autoriteit Consument & Markt (ACM) geen bezwaren heeft, dan maakt ZN een keuze uit een van de beoogde protonenbehandelingscentra. Eerder gaf minister Edith Schippers vier consortia van academische ziekenhuizen de vergunning voor de bouw van geavanceerde bestralingsklinieken. Het gaat om UMC Groningen, Erasmus MC/LUMC/TU Delft, UMC Maastricht en VUmc/AMC/Antoni van Leeuwenhoek. De plannen kosten in totaal ongeveer 350 miljoen euro. Meerdere bouwontwikkelingen zijn al in vergevorderd stadium.
Zorgplicht
“Door het contracteren van één protonencentrum in Nederland en het inkopen van protonentherapie in het buitenland, voldoen zorgverzekeraars aan hun zorgplicht, zonder de beheersing van de kosten uit het oog te verliezen”, zo stelt ZN. “In het buitenland hebben centra momenteel continuïteitsproblemen door het uitblijven van verwijzingen. Zorgverzekeraars vinden het daarom belangrijk voorzichtig te zijn met het contracteren van centra in Nederland.”
Ongewenst
De internationale patiëntenorganisatie Inspire2Live vreest voor het eventueel terugdraaien van een besluit dat na negen jaar discussie is genomen. Per jaar komen ongeveer 10.000 patiënten in aanmerking voor protonentherapie, stelt Inspire2Live. In vier behandelcentra kunnen jaarlijks 2200 patiënten worden geholpen. Voor één centrum is dat 750 per jaar. “Het alternatief, behandeling in het buitenland, levert ongewenste situaties op”, vindt Han Fennema van Inspire2Live.
Mededinging
De zorgverzekeraars hebben er ook moeite mee dat de vier consortia zeer verschillende kostenplaatjes hanteren voor de te leveren protonenbehandelingen. ZN pleit voor het opstellen van gezamenlijke, transparante en objectieve criteria. Vanuit mededingingsperspectief maken zorgverzekeraars deze criteria dan vooraf duidelijk bekend aan alle vier de protonencentra. Een voorwaarde is dat het voorkeurscentrum protonentherapie aanbiedt voor alle indicatiegebieden waarvan Zorginstituut Nederland heeft vastgesteld dat het verzekerde zorg is.
Weefsel
Protonenbestraling is een vorm van radiotherapie die gerichter op de kankercellen inwerkt. Anders dan bij de traditionele fotonenbestraling wordt het omliggende weefsel minder beschadigd. Volgens de zorgverzekeraars gaat dit op voor een aantal indicaties, maar lang niet allemaal.
ZN sluit niet uit dat er in de toekomst meerdere protonenbehandelingscentra in Nederland zullen komen.