Met de verwachte explosieve kostenstijging maakt de care een flinke inhaalslag. De ziekenhuiszorgkosten stijgen de komende 5 jaar met 19 procent tot bijna 39 miljard. Deze voorspelling doet Intrakoop op basis van een jaarverslagenanalyse en financiële cijfers van 1.342 zorgorganisaties met een minimale omzet van een miljoen euro over periode tussen 2011 en 2020. De cijfers tot 2025 zijn met de gemiddelde ontwikkeling over de periode 2016 tot 2020 geraamd.
Duurdere behandelingen en medicijnen
Opvallend is dat in het afgelopen decennium juist de kosten aan ziekenhuizen veel harder stegen dan de kosten aan care-organisaties. De omzet van de Nederlandse ziekenhuizen nam in de periode van 2011 tot en 2020 toe met 11,4 miljard euro. Dit betekent een kostenstijging van meer dan 50 procent: van 21,3 (2011) tot 32,7 miljard euro (2022). Een belangrijk deel van de hogere kosten zit in duurdere behandelingen en medicijnen.
De totale zorgkosten van de vier grote deelsectoren bedroegen in 2020 77,5 miljard euro. Dat betekent dat de kosten van de zorg voor de Nederlandse samenleving 21,8 miljard euro hoger zijn dan 10 jaar geleden in 2011. “De tendens is dat de komende 5 jaar de kosten met eenzelfde bedrag zullen toenemen, vooral door sterk oplopende personeelskosten”, verwacht Intrakoop.
Grote rendementsverschillen
Uit de jaarverslaganalyse blijkt dat er niet alleen grote verschillen zijn tussen cure en care, maar ook tussen de vier grote zorgsectoren. Zo steeg niet alleen de omzet van de ziekenhuizen het hardst, dat gold ook voor de bedrijfslasten. Mede daardoor is het rendement van de ziekenhuizen de afgelopen jaren steeds verder gedaald. In 2020 boekten de ziekenhuizen samen een nettoresultaat van gemiddeld 1,3 procent. Met name in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg zijn de rendementen een stuk beter met respectievelijk 2,4 procent en 2,3 procent in 2020. De GGD zit met 1,2 procent net iets onder het niveau van ziekenhuizen.
Stijgende personeelskosten
Alle zorginstellingen kampen met fiks oplopende personeelskosten en extra kosten voor flexibel personeel. In tien jaar tijd (2011 tot 2020) namen de totale personeelskosten in de ouderenzorg, thuiszorg, gehandicaptenzorg en ggz met bijna de helft toe. Ziekenhuizen waren in 2020 zo’n 40 procent meer kwijt aan personeelskosten dan 10 jaar geleden. Samen waren de vier grote zorgsectoren in 2020 maar liefst 50 miljard kwijt aan personeelskosten. In die personeelskosten zitten ook de kosten voor personeel niet in loondienst, de zogenaamde flexibele schil van zzp’ers en uitzendkrachten.
Vooral in de caresector moeten zorginstellingen steeds dieper in de buidel tasten om de roosters kloppend te krijgen bij een groeiend aantal moeilijk vervulbare vacatures. In de ouderenzorg gaat inmiddels bijna 10 procent van de totale personeelskosten van 16,1 miljard euro naar personeel dat niet in loondienst is. In de gehandicaptenzorg en ggz is dat zo’n 8 procent. In ziekenhuizen is dit aandeel met 5,2 procent een stuk lager. Van 2011 tot en met 2020 is het ziekteverzuim in alle zorgsectoren toegenomen. De vvt telt met 7,9 procent in 2020 het hoogste ziekteverzuim.
De stijgende kosten voor personeel zijn ook een belangrijke factor bij de oplopende kosten voor de zorg richting 2025. Die bedragen naar verwachting in 2025 ruim 67 miljard euro. Daarbij stijgen de kosten in de care harder dan in de cure. Dit is vooral zichtbaar bij de personeelskosten in ouderenzorg en thuiszorg: deze zijn in 2025 ongeveer even hoog als in de ziekenhuizen, ruim 22 miljard euro. In 2020 waren ziekenhuizen nog 1,4 miljard euro meer kwijt aan personeelskosten.
Verdubbelde inkoopkosten
Ook de stijging van de overige exploitatiekosten doet zich voelen. De zogeheten inkoopkosten, kosten voor bijvoorbeeld behandelingen, medicijnen, voeding, gebouwen, energie, overhead, zijn fors toegenomen in de afgelopen 10 jaar en blijven ook de komende 5 jaar stijgen. Alle zorgsectoren laten ruim een verdubbeling van deze kosten zien in 2025 afgezet tegen 15 jaar geleden: van 16 miljard euro in 2011 tot 34,2 miljard euro in 2025.
Schrap zetten
Het gaat nadrukkelijk om een voorspelling, maar de trends in de zorg zijn duidelijk. “We moeten ons schrap zetten. De oplopende kosten en toch al krappe marges betekenen dat er nog minder ruimte is om te investeren”, stelt Intrakoopbestuurder Ruud Plu. Ook dat ziet de organisatie terug in haar analyses. “In alle zorgsectoren zijn de investeringen de laatste jaren flink gedaald en die daling houdt aan. In de ziekenhuiszorg is deze zelfs structureel. Dat is zorgelijk, omdat de zorg moet blijven vernieuwen om de grote zorgvraag aan te kunnen, zeker met het oog op de aanhoudende personeelskrapte. Dat is niet alleen een belangrijk aandachtspunt voor zorgpartijen zelf, maar ook voor de politiek en zorgverzekeraars.”
Ondanks de stijgende kosten en personeelsissues is er naar aanleiding van de jaarverslagenanalyses ook goed nieuws. Zowel de cure als de care hebben hard gewerkt aan gezonde(re) financiële buffers voor slechtere tijden. De afgelopen jaren steeg in bijna alle deelsectoren van de zorg de solvabiliteit behoorlijk, tot boven de veilige marge van 25 procent. De gehandicaptenzorg heeft met 30,6 procent gemiddeld genomen het beste financiële vangnet, gevolgd door de ouderenzorg met 27,8 procent en de ziekenhuizen met 26,4 procent. De ggz doet het beter dan 10 jaar geleden (18 procent), maar de sector is met een gemiddeld weerstandsvermogen van 21,8 procent nog wel kwetsbaar.
Omdat beleidsvoerders er geen bal van begrijpen! In diverse artikelen geef ik al jaren aan, dat met dit beleid, de zorgkosten in 2040 zijn verdubbeld en de laagstbetaalden 40% van hun inkomen aan zorg betalen! Zolang er naar de kosten wordt gekeken en niet naar de uitgaven zal het zo door gaan!
De stijgende zorgkosten zouden niet zo snel stijgen als de salarissen vanaf FWG 65 bevroren zouden worden de komende 10 jaar. Dus geen procentuele stijging voor ALLE zorgmedewerkers. De zorgmedewerkers tot FWG 65 een schaal omhoog. In alle branches van de gezondheidszorg. Concreet krijgen de zorgmedewerkers in de frontlinie(aan het bed/ naast de cliënt)dan wat ze echt verdienen. Ik ben benieuwd welke journalist dit eens oppakt want dit onrecht in salarisstijging bij telkens de meestverdienende speelt al sinds 1981 in de publieke sectoren door procentuele stijgingen in de hele sector toe te passen.
Heb jarenlang cijfers van deze sectoren geanalyseerd. Als je een ander perspectief neemt zie je andere, belangrijkere zaken. Zaken die betekenis hebben op de vragen van nu, zoals behoud van personeel. Zo nemen de personeelskosten in 10 jaar (2020-2011) met 40% toe, terwijl de opbrengsten aanmerkelijk met 54% toenemen. Dit beeld is bij de andere 3 sectoren totaal andersom VVT (50%-34%), GGZ (47%-17%) en GHZ (51%-40%). De vraag die opdoekt is of het personeel in de ziekenhuizen structureel onderbetaald wordt?