Salesbusiness 2013 © K.-U. Häßler / fotolia.com
De groei van de zorguitgaven weegt de komende jaren zwaar op het overheidsbudget. Dit gaat ten koste van de economische groei en de koopkracht van huishoudens. De grootste onderliggende oorzaak is de vergrijzing, zo blijkt uit een nieuwe raming van het Centraal Planbureau (CPB) over de periode 2022-2025.
Bij ongewijzigd beleid groeien de zorguitgaven in de periode 2022-2025 jaarlijks met 4,2 procent, zo blijkt uit de raming van het CPB. De uitgaven gaan van 84 miljard euro in 2021 naar 100 miljard euro in 2025. Het Rijk heeft de afgelopen jaren een begrotingsoverschot gekend, maar dat slaat hierdoor in 2021 om in een tekort.
Vergrijzing
De groei van de zorguitgaven wordt voor bijna de helft gedreven door demografische factoren. De bevolkingsgroei en de vergrijzing leiden jaarlijks tot 1,2 procent groei van de totale zorguitgaven. De lonen en prijzen verhogen de zorguitgaven jaarlijks met nog eens 0,5 procent. Door de hogere zorgvraag vanwege de inkomensgroei per hoofd en de overige groei nemen de zorguitgaven jaarlijks met respectievelijk 0,7 procent en 0,3 procent toe.
De groei is met 3,6 procent het hoogst bij de langdurige zorg, met name omdat het vergrijzen van de bevolking de vraag naar hiernaar het meest verhoogt. De groei bij de basiszorg valt lager uit, onder meer doordat demografische ontwikkelingen de Zvw-uitgaven minder sterk beïnvloeden.
Arbeidsmarkt
Het CPB stelt vast dat de groei van de collectieve zorg moeilijk te realiseren zal zijn. De toenemende zorgvraag zal ertoe leiden dat er tussen 2021 en 2025 135 duizend extra werknemers nodig zullen zijn. “Het is echter een uitdaging om genoeg gekwalificeerde werknemers en zelfstandigen aan te trekken in de zorg. Mogelijk is een relatieve stijging van de beloning in de zorg nodig om de aanhoudende groei van de werkgelegenheid in de zorg te realiseren. Dit zou het opwaartse effect van de zorguitgaven op de overheidsbegroting versterken. Het is ook mogelijk dat de geraamde groei van de werkgelegenheid in de zorg niet gerealiseerd kan worden, met wachtrijen tot gevolg. Wel dempt dit de groei van zorguitgaven”, aldus het CPB.
Koopkracht
Tot slot zullen de stijgende zorgkosten een negatief effect hebben op de koopkracht van huishoudens, met name die zonder zorgtoeslag. Dat komt vooral door de toename van de zorgpremie met gemiddeld 46 euro per jaar. Bovendien gaat de het eigens risico in 2022 weer met de stijgende zorgkosten meebewegen, nadat het voor de periode 2018-2021 was bevroren.
De koopkracht neemt niet toe in 2022-2025. Dit komt doordat de beperkte stijging van de reële cao-lonen teniet wordt gedaan door lastenverhogingen, met name hogere zorgpremies, en door hogere pensioenpremies
