Thuiswonende ouderen worden door zorgverleners onvoldoende gewaarschuwd voor de effecten van medicijngebruik bij hitte en lopen hierdoor tijdens warme dagen een onnodig risico. Zo weten veel ouderen niet dat veel medicijnen een vochtafdrijvend effect hebben. Dit constateren onderzoekers van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) op basis van eigen onderzoek.
“Het probleem is vooral dat niemand ze dat vertelt”, zegt Rick Kwekkeboom, lector Community Care van de HvA. Dat bleek tijdens een rondgang onder ouderen in Amsterdam-Noord door studenten van de hogeschool. “De ouderen die we spraken gaven aan niet op de hoogte te zijn van de risico’s en dat ze hier ook niet op zijn gewezen door hun zorgverleners.”
Tijdens een hitteperiode gaat de aandacht met name naar zorginstellingen en professionele zorgverleners, zien de onderzoekers. Maar juist in de informele zorg en bij lokale ketenpartners, zoals apothekers, valt nog veel winst te boeken, aldus Kwekkeboom. “Is het warm, dan krijgen vooral ouderen in verzorgingscentra extra aandacht, maar daar zit het probleem niet. Juist ouderen die thuis wonen vormen een risico. Daar komt misschien 1 of 2 keer per week iemand over de vloer, maar die letten niet op wat er in het medicijnkastje staat.”
Risicogroep
Met name 75-plussers in stedelijke gebieden vormen een risicogroep voor hittegerelateerde gezondheidsklachten. Vandaar dat voor het onderzoek is gekozen voor Amsterdam-Noord, dat relatief veel thuiswonende ouderen telt. “De uitkomsten van het onderzoek geven reden tot zorg”, zegt Kwekkeboom. “Hoewel we alleen ouderen in één Amsterdamse wijk hebben gesproken, vermoed ik dat veel meer ouderen in de problemen kunnen komen. En als het om de combinatie medicijngebruik en hitte gaat, lopen ook jongeren een risico.”
Onderzoekers en studenten van de HvA zijn in Amsterdam-Noord bezig met de ontwikkeling van een lokaal hitteplan, het eerste in de regio. Onderdeel hiervan is een bewustwordingscampagne, een initiatief van de hogeschool en lokale partners, zoals de GGD en het Rode Kruis. De campagne is gericht op zorgverleners zoals wijkverpleging en thuiszorg, maar ook op apothekers. Kwekkeboom: “Veel ouderen hebben een herhaalrecept dat eens in de zoveel maanden zonder nadenken wordt afgegeven. Het zou al veel schelen als daar iemand oplet en wijst op de gevaren in de zomermaanden. Verder gaan we informatie ophangen in bijvoorbeeld winkels, om mensen erop te wijzen extra alert te zijn op de risico’s van de hitte. Zo willen we ook de sociale omgeving van de kwetsbare ouderen aanspreken.”
Nationaal Hitteplan
Om onnodige sterfte tijdens een hitteperiode te voorkomen is afgelopen maandag het Nationaal Hitteplan geactiveerd. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) roept mensen op om extra goed te zorgen voor kwetsbare mensen, zoals ouderen, chronisch zieken, mensen met overgewicht en mensen in verzorgingshuizen. De Inspectie Gezondheidszorg controleert extra bij verpleeghuizen en gehandicaptenzorginstellingen of de regels die gelden tijdens een hittegolf goed worden nageleefd. Zo wordt er extra gelet of ouderen voldoende te drinken krijgen en of zorginstellingen voor voldoende koelte zorgen.
