Patiënten, zorgaanbieders, zorgverzekeraars en VWS slaan de handen ineen om ondersteunde zelfzorg voor patiënten met een chronische ziekte te realiseren. Hiertoe hebben zij de coöperatie Zelfzorg Ondersteund (ZO!) opgericht. Minister Schippers van VWS heeft donderdagmiddag officieel het startschot gegeven tijdens het Congres Zelfmanagement 2013 in Nieuwegein.
Implementatie zelfzorg
De deelnemende partijen gaan gezamenlijk aan de slag om zelfzorg toegankelijk te maken voor patiënten met een chronische ziekte. Deze vorm van zorg bestaat uit e-health en ICT-toepassingen, hulpmiddelen en ondersteuning vanuit de omgeving van de patiënt. De deelnemers aan ZO! brengen de juiste partijen rond de tafel, ontsluiten opgedane kennis en gaan toepassingen grootschalig implementeren. Zelfzorg wordt bovendien onderdeel van de reguliere inkoop van zorgverzekeraars. Zij willen hierbij samen te werken, omdat het anders niet van de grond komt. “Beter één goed systeem dat werkt, dan zeven briljante die niet werken”, zegt Wim van der Meeren, bestuursvoorzitter van zorgverzekeraar CZ. Zelfzorg voor patiënten met diabetes type 2 wordt als eerste gezamenlijk uitgerold en geïmplementeerd. Het is de bedoeling dat zelfzorg voor alle chronische ziekten binnen enkele jaren standaard beschikbaar komt voor patiënten.
Financiering
Zorgverzekeraars bekostigen de organisatie van ZO!. Het gaat volgens Van der Meeren om zo’n twee ton op jaarbasis. Dit komt omdat het met name gaat om “opschaling van toepassingen die er al zijn”. Bestaande initiatieven, zoals het e-health verbeterproject e-Vita van zorgverzekeraar Achmea in samenwerking met Philips, worden bijeengebracht in de coöperatie en zijn onderdeel van het geheel. Deze bestaande initiatieven zijn al bekostigd. Zo investeert de stichting Zorg Binnen Bereik 4,5 miljoen euro in e-Vita. Bart Batenburg van Medicinfo, een onderneming die zich bezighoudt met zorgvernieuwing, schat de totale financiering van de zelfzorgtoepassingen binnen ZO! op minstens 10 miljoen euro.
Bekostigingssysteem
Minister Schippers noemt het initiatief “heel kansrijk”. Cruciaal om te slagen is volgens haar dat alle partijen – patiënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars – in de coöperatie vertegenwoordigd zijn. Ieder heeft hierin zijn eigen rol. “De rol van de VWS is met name beleidsmatig”, zegt Schippers. “Het werk is met name aan de deelnemende partijen, waarbij VWS ondersteuning biedt bij mogelijke knelpunten of op juridisch vlak. VWS zorgt ervoor dat zelfzorg straks het in het bekostigingssysteem past.”
Zelfmanagement en zorgkosten
“Zelfzorg en zelfmanagement zijn de toekomst”, zegt Wilna Wind, directeur van patiëntenfederatie NPCF. Het voordeel hiervan is dat de patiënt zorg op maat krijgt. “Zelfmanagement kan alleen succesvol zijn als de patiënten ook een stem hebben in zelfzorg. Inbreng vanuit de patiënten is daarom een randvoorwaarde om dit programma succesvol te maken”, aldus Wind. Daarnaast is zelfzorg vaak doelmatiger; het beteugelt de zorgkosten zodat de zorg in de toekomst ook betaalbaar blijft. Van der Meeren: “Mijn stelling is: focus op kwaliteit is altijd goed voor de kosten. Daarbij zijn mensen ook gelukkiger als ze zelf controle op hun gezondheid kunnen uitoefenen.” De zorgverlener krijgt steeds meer een coachende rol: hij leert de patiënt bijvoorbeeld omgaan met tools, zodat deze zijn gezondheid zelf stabiel kan houden of kan verbeteren.
Drie werkgroepen
De coöperatie steunt op drie werkgroepen waarin alle deelnemende partijen zijn vertegenwoordigd. De werkgroep Implementatie wordt geleid door zorgverleners en geeft vorm aan de breedschalige implementatie. De werkgroep Inkoop stelt de inkoopcriteria voor zorgverzekeraars vast. “De zelfzorgtoepassingen worden een integraal deel van het zorgproces en de zorginkoop. Zorgverzekeraars gaan deze volledig bekostigen”, licht Joep de Groot, lid raad van bestuur CbusineZ, de zorginnovatie- en participatiemaatschappij van zorgverzekeraar CZ, toe. De derde werkgroep is Tooling. Deze is verantwoordelijk voor het opstellen van basiseisen waaraan de toepassingen moeten voldoen en het opstellen van een toetsingskader.
Deelnemers ZO!
De deelnemers aan ZO! zijn namens de patiënten: patiëntenfederatie NPCF en Diabetesvereniging Nederland (DVN). Vanuit de zorgaanbieders: de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF), de Landelijke Organisatie voor Ketenzorg (LOK) en Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn (LVG). Deelnemende zorverzekeraars: Achmea, CZ, coöperatie VGZ, Menzis en De Friesland. Verder nemen partijen als Zorg Binnen Bereik, CbusineZ en MedicInfo deel.
