Aedifica verduurzaamt bestaande ouderenzorglocaties Investeren in een toekomstbestendige woonomgeving

Met de vergrijzing in aantocht, zal de vraag naar senioren- en ouderenzorghuisvesting de komende jaren naar verwachting sterk groeien. Tegelijkertijd is het in het belang van zowel de oudere als de maatschappij om de gang naar het (dure) verpleeghuis zo lang mogelijk uit te stellen. Door bestaande locaties ‘toekomstbestendig’ te maken, kunnen we ervoor zorgen dat ouderen langer zelfredzaam blijven, zegt Erwin Drenth, Country Manager Nederland van vastgoedinvesteerder Aedifica. Dat verbetert de kwaliteit van leven, en vermindert de druk op de ‘zware’ ouderenzorg.

Tijdens het Zorg & Vastgoed Congres, op 3 oktober in Utrecht, wees Drenth erop dat nieuwbouw in de huidige markt, met de sterk gestegen loonkosten en grondstofprijzen, vaak geen optie is voor investeerders. Aedifica, een grote internationale vastgoedspeler, gespecialiseerd in senioren- en zorghuisvesting, kiest daarom voor de verbouw en aanpassing van bestaand vastgoed.

Er is in dat opzicht nog genoeg te doen: in Nederland staan ruim 2500 ouderenzorglocaties van 25 jaar en ouder. Vaak zijn die gebouwen aan vernieuwing toe, want er worden tegenwoordig hogere eisen gesteld aan duurzaamheid, woonkwaliteit en flexibiliteit dan in de jaren tachtig of negentig van de vorige eeuw. Met een domeinoverstijgende visie op de toekomst kunnen deze locaties zo aangepast worden dat ouderen er langer min of meer zelfstandig kunnen blijven wonen, aldus Drenth. “We leggen de nadruk op eigen regie, zelfredzaamheid en het creëren van een netwerk, in een aantrekkelijke woonomgeving. Bijvoorbeeld met goede faciliteiten en aangename ontmoetingsruimtes. Maar ook bijvoorbeeld door het aanstellen van een professionele community manager: een gastvrouw of -heer die alle bewoners bij de gemeenschap betrekt. Daarnaast vinden we diversiteit heel belangrijk: de relatief ‘jongere’ ouderen van 65 tot 75 jaar zijn vaak de dragers van gezamenlijke activiteiten, en kunnen een belangrijke rol krijgen als vrijwilliger binnen de bewonersgemeenschap.”

De realisatie van dergelijke projecten vergt volgens Drenth wel goede samenwerking tussen de ontwikkelaar en de andere betrokken partijen: gemeenten, thuiszorg, verpleeghuiszorg, verzekeraars, woningcorporaties en vrijwilligers. In de eerste fase is met name de medewerking van een gemeente cruciaal. “Als zo’n bestaande ouderenzorglocatie de bestemming ‘wonen’ krijgt, gaat het vaak naar de hoogstbiedende partij, die er dure koopappartementen van maakt,” zei Drenth tijdens zijn presentatie. “Maar als de gemeente ervoor zorgt dat de bestemming maatschappelijk blijft, kun je wonen, welzijn en zorg op die locatie combineren, en is het tegelijkertijd ook voor Aedifica een zinvolle investering.”

Drenth liet het voorbeeld zien van woonzorgcentrum Beatrix in Hollandscheveld bij Hoogeveen, een 30 jaar oud complex van 50 zorgappartementen plus een aantal aanleunwoningen, met ondersteunende ruimtes voor o.a. psychogeriatrie en somatische zorg. Het gebouw staat op de drempel van groot onderhoud, en tegelijkertijd is er nog een lopende huurovereenkomst voor 24 jaar met de exploitant, zorginstelling NNCZ. “Wat ga je dan doen?” vroeg Drenth retorisch. “Gewoon bijvoorbeeld de ketels en de elektra vernieuwen? Of ga je het op een integrale, meer toekomstgerichte manier inrichten, zodat mensen ook veel langer in het complex kunnen blijven wonen?”

Aedifica koos voor dat laatste. Samen met NNCZ en Drees en Sommer, projectmanagers en adviseurs op het gebied van vastgoed en infrastructuur, formuleerde men negen aandachtspunten voor een toekomstbestendige, duurzame en tegelijkertijd aantrekkelijke woonomgeving: o.a. een nadruk op ‘community’, contact met de buurt, een gezond binnenklimaat en duurzaamheid. “Voor ons is de uitdaging: hoe kun je een gebouw waardevol maken, zowel maatschappelijk als financieel,” aldus Drenth. “Als de exploitant daarin ook stappen durft te zetten, is er opeens heel veel mogelijk.”

Een en ander leidde tot een concreet stappenplan, waarbij in de eerste fase verschillende ideeën nader worden uitgewerkt: o.a. meer algemene ruimtes, meer appartementen, een interne verhuizing van de PG- en SOM-diensten, mogelijkheden voor buurthuisfuncties, en meer domeinoverstijgende samenwerking met ‘de buren’, zoals de plaatselijke woningcorporatie. Allemaal bedoeld om het netwerk van de bewoners te versterken, en ervoor te zorgen dat ze zoveel mogelijk de regie over hun eigen leven behouden.

Drenth gaf een ander aansprekend voorbeeld van het ‘multiresistent’ maken van bestaande ouderenzorglocaties met Emmaheerdt in Winschoten. Emmaheerdt is een voormalig lts-schoolgebouw, dat is omgebouwd tot een complex met zorgappartementen en -studio’s. Op de begane grond is een zorgcentrum en een verpleeghuis gevestigd. Om meer interactie tussen bewoners onderling en de buurt mogelijk te maken, en zo de kwaliteit van leven te verbeteren, wil Aedifica de oude gymzaal van de lts ombouwen tot een multifunctioneel ontmoetingscentrum. Met een eigen keuken, zitjes, een tuin en een nieuwe scheidingswand, creëer je een mooie ontmoetingsplek voor bewoners. Bovendien is de ruimte ook te gebruiken voor buurthuisfuncties, of als stemlokaal of trainingscentrum. Aedifica financiert deze ombouw voor een belangrijk deel uit eigen middelen – al krijgen ze wel wat subsidie en wordt een deel ook doorberekend in de servicekosten, aldus Drenth. “Maar daarvoor krijgen we wel een gebouw terug dat gewoon meer waard is.”

Drenth benadrukte dat er in dat opzicht nog heel veel kansen liggen. “Bestaande woonzorglocaties worden vaak te snel afgeschreven,” zei hij. “Maar om een bestaande locatie echt toekomstbestendig te maken moet je wel een visie ontwikkelen en prioriteiten stellen. Iedere plek is anders, dus je moet maatwerk leveren, en samenwerken met andere partijen. Alleen dan kun je een robuuste woonomgeving creëren, waar mensen langer willen en kunnen verblijven, en die ook meerwaarde heeft voor de omgeving en de samenleving als geheel.”