Zelforganiserende teams in de zorg, dat is hipper dan hip. In de noodzaak om te bezuinigen, ligt dikwijls de directe aanleiding om zelforganisatie te introduceren. Toch zou het zonde zijn als het resultaat zich tot een bezuiniging zou beperken.
Er valt veel meer winst te boeken voor uw organisatie én voor uw cliënten als uw medewerkers echt de ruimte krijgen en nemen om het beste van zichzelf te laten zien. Onze ervaringen bij het formeren en het laten presteren van zelforganiserende teams in de publieke sector, met name in de zorg, zijn ronduit positief. We delen graag de dragende elementen van onze aanpak.
Schep ruimte
Zelforganisatie komt niet van de grond door simpelweg de leidinggevende functies te schrappen. Wie zich daartoe beperkt, creëert een verweesde organisatie die gedoemd is te falen.
Het is een paradox: zelfsturing vergt juist krachtig management. Bestuurders, directie en managers krijgen echter wel een andere rol: de weg plaveien en ruimte scheppen. Ze definiëren opgaven op hoofdlijnen, stellen prioriteiten, formeren teams, verdelen schaarse middelen (talent, geld, tijd) en monitoren de voortgang. De leiders houden gepaste afstand. Loshouden, dat is het devies.
Bied duidelijkheid
Over de te behalen resultaten mag geen enkel verschil in definitie of interpretatie bestaan. Zo dat nog niet is gebeurd, begin je met het beschrijven van de concrete, zichtbare maatschappelijke effecten die de organisatie wil realiseren. Vervolgens vertaal je deze door naar eveneens zeer concrete teamopgaven. Dan zit het organisatiedoel in ieders achterhoofd en staat de teamopgave scherp op het netvlies.
Benoem gewenst gedrag
Met een opdracht als ‘stel de cliënt centraal’ kunnen de meeste mensen niet uit de voeten. Wat vergt dat dan en hoe doe je dat?
Je zult het gedrag dat je wilt zien moeten benoemen, anders smoren initiatieven in goede bedoelingen. Door gewenst gedrag concreet te maken, geef je mensen sturing en houvast.
Zoek ieders strengths
In de ideale organisatie bepaalt de aard van de opgave steeds de inzet van mensen en middelen, niet het organogram. In de ideale organisatie doet iedereen wat hij of zij goed kan én wat hem of haar energie geeft. Dat garandeert werkplezier en effectiviteit. In wat je goed kan en wat je ook nog eens energie geeft, daarin zitten je strengths. Daarin presteer je op de toppen van je kunnen en is het risico op uitval het kleinst.
Lang niet iedereen kent zijn eigen strengths en lang niet elke manager kent de strengths van zijn mensen. Het is essentieel om dit scherp te krijgen en daar zijn krachtige instrumenten voor beschikbaar.
Bouw de beste teams
De teamopgave laat zien welke mix en dosering van strengths vereist is om de klus te klaren. De samenstelling van het team (teamcasting) is cruciaal. In een topteam versterken en ontwikkelen teamleden elkaar. Dat vergt verschillen, want dan vullen mensen elkaar aan, maar ook voldoende gemeenschappelijke drijfveren die de eendracht waarborgen. En natuurlijk moet het team met alle relevante stakeholders goed kunnen schakelen.
Groei
Klassieke veranderprogramma’s ‘dicteren’ nieuwe structuren en trachten ander gedrag af te dwingen. En dat roept nagenoeg altijd weerstand en onzekerheid op, wantrouwen, lijdzaam verzet of zelfs regelrechte sabotage. Het is veel verstandiger om voor organische groei te kiezen. Begin klein, wellicht slechts met één team dat één teamopgave vervult. Bij gebleken succes vinden de enthousiaste verhalen nagenoeg vanzelf hun weg in de organisatie. Daardoor ontstaat er een vruchtbare bodem voor een andere manier van (samen)werken.
Zelfrealisatie
Waar zelforganisatie écht werkt, zie je de productiviteit en het werkplezier gewoon toenemen. Het maakt onvermoede krachten los. Mensen mogen maatwerk leveren zonder te worden gedwarsboomd door onnodige regels en procedures. Mensen hebben regie over hun eigen werk en zijn daardoor bijna per definitie bevlogen. Er bestaat geen beter recept voor duurzame inzetbaarheid en een toekomstvast organisatieresultaat.
Sparren?
Wilt u meer weten over de aanpak en de dienstverlening van Leeuwendaal? Dan nodigen we u uit om contact op te nemen met Yolande van der Linden (mobiel: 06 5189 2688, email: yolande.vanderlinden@leeuwendaal.nl) of Douwe Wijbenga (mobiel: 06 2158 0724, email: douwe.wijbenga@leeuwendaal.nl)
