Ook de zintuiglijk gehandicaptenzorg moet binnenkort aan de criteria van de nieuwe zorgverzekeringswet voldoen; transparante zorg die aantoonbaar effectief is.
Maar in een relatief klein en divers vakgebied is effectiviteit van behandelingen lastig aan te tonen. Kentalis pakte de handschoen op. Samen met organisatieadviesbureau P5COM is zorgprogrammering ontwikkeld en geïmplementeerd, op basis waarvan de best mogelijke behandeling wordt geboden.
Koninklijke Kentalis is specialist op het gebied van diagnostiek, zorg en onderwijs voor mensen met een beperking in horen en communiceren. Directeur Maria der Weduwe vertelt: “Wij spelen hiermee in op veranderingen in de sector en in de zorgvraag van onze cliënten. Van oudsher hebben wij een breed behandelaanbod. Maar dat is ook divers geworden; we zijn dezelfde soort zorg overal op een andere manier gaan aanbieden. Als je dit opmerkt, moet je gaan harmoniseren; een verbouwing doorvoeren en borgen in je hele organisatie. Die borging is belangrijk omdat je je doel anders eenvoudigweg niet bereikt.”
Unit Manager Narda Dubbeldam haakt in: “Doelgericht werken, dat is iets wat we tijdens het traject met P5COM hebben geleerd: wat is het doel voor deze specifieke cliënt? En waar willen we aan het eind van de behandeling staan? Plan, do, check, act. Dat plan en do deden we al, maar we waren niet zo gewend om strak een einddoel te stellen en ook daarop tussentijds te evalueren. In het begin is een einddoel eng, want misschien haal je het niet. Maar alleen als je ook dat einddoel expliciet voor ogen houdt, kun je stappen maken. Gaandeweg het traject merkte ik dat het goed doorpakken, het écht implementeren, ook in je eigen bloed terecht komt.”
Maria der Weduwe: “Als je de kaders eenmaal helder hebt gesteld en iedereen de grenzen kent, ontdekken mensen de ruimte die er binnen de kaders wél is. We waren een hiërarchische organisatie; nu werken we veel beter samen, multidisciplinair en met veel meer horizontale schakels. Dat is wat we met P5COM hebben gerealiseerd.”
Focus op cliëntbelang
Hoe zet je het proces richting zorgprogrammering in gang?
Jan-Bas Naarding, managing consultant bij P5COM: “Goede consultancy betekent dat je luistert naar hoe de professionals in de organisatie de zorg, binnen de kaders, willen inrichten. Uitgangspunt van de zorgprogrammering bij Kentalis is het doelgericht beantwoorden van de cliëntvraag. Wat kunnen wij als derdelijns zorgorganisatie toevoegen voor de cliënt? Soms was dit ook een lastige discussie over wat de organisatie wel, of juist niet meer zou moeten doen. Maar met de focus op het belang van de cliënt en de inhoud van de behandeling heeft dit geleid tot een werkbaar programma van bijzonder goede kwaliteit.”
Hoe krijg je zoiets voor elkaar?
Behandelcoördinator Marjolein Kingma legt uit: “Natuurlijk is het niet zomaar gegaan. Het is een taai proces geweest en de beslissingen waren lastig. Behandelcoördinatoren uit alle regio’s zijn bij elkaar gezet. Ieder vertegenwoordigde een achterban en bracht de veelgebruikte behandelmethodieken uit zijn of haar regio in. Alles is beoordeeld en vergeleken samen met de Academie van Kentalis, de inhoud was leidend.”
Effectiviteit bewijzen
Freke Bonder, directeur van de Kentalis Academie: “Wat het bij taalontwikkelingsstoornissen lastig maakt om de doelmatigheid van een behandeling aan te tonen, is dat het om een spectrumstoornis gaat. Bovendien betreft het een relatief klein aantal kinderen. Het gaat echt om derdelijns zorg voor kinderen en jongeren. Bij kinderen kunnen allerlei factoren buiten de behandeling om een rol spelen bij de effectiviteit van de behandeling. Die factoren kun je alleen in kaart brengen met behulp van behandelaren en ouders. Sinds de keuze voor bepaalde methodieken is gemaakt, gebruiken we overal dezelfde bouwstenen in de behandeling. Dat stelt ons in staat om solider vergelijkingen te maken tussen de behandelresultaten van de cliënten”.
Wetenschap in praktijk
Marjolein Kingma haakt in: “Voor een deel van de organisatie betekende dit dus een nieuwe methodiek. Maar er is goed uitgelegd waarom nu juist het één, en niet het ander is gekozen. Iedereen heeft bij kunnen dragen en naar iedereen is geluisterd. Met de zorgprogrammering is het helder wat er van iedere behandelaar wordt verwacht, en als iemand ergens onvoldoende voor is opgeleid, dan krijgt diegene daar scholing in. En met twijfels kunnen we ook bij de Kentalis Academie terecht.”
Freke Bonder vervolgt: “Dat is denk ik de grote winst van de nieuwe structuur. De Academie van Kentalis staat in nauw contact met het primaire proces en werkt samen met behandelaren. We evalueren en verbeteren continu. We hebben ruimte gecreëerd om vragen te stellen en eerlijk te zijn als je iets niet weet. Daarnaast respecteren we ieders specialisme en zetten we mensen in hun kracht. Wetenschappelijke kennis en praktijkkennis gaan zo hand in hand. En met de Monitor Behandelresultaten kunnen we behandelingen meten en doorontwikkelen. Daarbij overleggen we met wetenschappers wereldwijd. Het is denk ik de ultieme manier van wetenschap bedrijven; in de praktijk.”
Leren voor de toekomst
Hoe vertaalt zich dat naar de zorg van alledag?
Frans Plieger, lid van het projectteam: “Na de inhoudelijke discussie zijn we met de behandelaren nog een stap verder gegaan. We hebben voor iedere onderscheidende handeling binnen een behandelmodule een inschatting gemaakt van de tijd die we nu denken voor deze handeling nodig te hebben. Dit geeft een eerste eenduidig kader. Iedereen heeft en houdt de opdracht om de bestede tijd te registeren, conform de werkelijkheid. Door deze tijden met de richtlijn te vergelijken, kunnen we controleren of de geschatte tijden kloppen en deze bijstellen als de praktijk dus anders uitpakt dan ingeschat. De onderliggende gedachte is dat we in beeld willen krijgen wat er daadwerkelijk gebeurt. Wat is er echt nodig voor onze cliënten en wat niet?
Dankzij het betere inzicht in de tijdsbesteding, krijgen we de uitzonderingen ook in beeld, en kunnen we daar constructieve gesprekken over voeren. Voor deze uitzonderingen is vaak een inhoudelijke reden, die je nu ook met elkaar kunt bespreken. Zo kunnen we leren voor de toekomst.”
Transparantie
Plieger vervolgt: “Met deze gegevens in de hand kunnen we vanuit het perspectief van bedrijfsvoering ook de kostprijzen accurater berekenen. Het is fijn om nu te weten dat zo’n kostprijs aantoonbaar op de inhoud is gebaseerd. We weten dat de tijd en de middelen daadwerkelijk voor dit type behandeling worden ingezet en nodig zijn om bij te dragen aan een goede behandeling. Bovendien kunnen we onze personele inzet beter afstemmen op wat voor de cliënten nodig is. En omdat we beter weten wat er in een functie nodig is, kunnen we toekomstige sollicitanten een veel duidelijker beeld geven van de werkzaamheden.”
Verwachtingen afstemmen
Gaan cliënten er met zorgprogrammering op vooruit?
Marjolein Kingma: “Ons zorgaanbod is duidelijker, de wetenschappelijke onderbouwing is beter, behandelaren werken multidisciplinair samen. Met vragen en twijfels kunnen behandelaren bij elkaar of bij de Kentalis Academie terecht. Cliënten hebben voortaan duidelijkheid. Aan het begin van de behandeling stem je een einddoel af. En tussentijds evalueer je: hoe ver zijn we van het einddoel verwijderd? Dus wat hebben we nog nodig om er te komen? Cliënten weten wat zij van ons kunnen verwachten. Maar omgekeerd weten ze ook wat wij van hen nodig hebben om de behandeling een succes te laten zijn. Als je een kind behandelt, kan de betrokkenheid van de ouders het succes maken of breken. Daarin kunnen we nu met ouders veel explicieter in zijn vanaf de start van het traject.”
Professionele stuur terug
Zijn de behandelingen nu standaard hetzelfde?
Marjolein Kingma reageert: “We proberen nu een zo passend mogelijke behandeling te bieden bij de vraag van de cliënt. We werken met een vraaggestuurde beslisboom, die bepaalt welke behandelonderdelen een cliënt nodig heeft. Die behandelonderdelen zijn overal bij Kentalis hetzelfde. Voorheen waren we geneigd te denken vanuit ons lokale aanbod; welke behandeling hebben we in huis, zodat we die kunnen bieden? Als zorgverlener zie je al gauw allerlei zaken waar je de cliënt mee verder kunt helpen. Maar soms is dat niet de vraag of het probleem waar de cliënt mee komt. De tijd is veranderd, mensen houden zelf de regie. Als hulpverlener voeg je even in, je helpt bij het oplossen van een specifiek probleem zoals de cliënt dat ervaart. Doel is dat je als behandelaar weer overbodig wordt.”
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met P5COM.
