‘Maak werkbehoud onderdeel van de behandeling’ | Politiek ontbijt over werkbehoud bij kanker

Minstens een kwart van de mensen met kanker verliest zijn baan. Dat moet anders. En dat kan ook. Met een no-riskpolis voor werkgevers in het mkb bijvoorbeeld, en met structurele financiering voor gespecialiseerde bedrijfsartsen op poli’s oncologie.

Dat bepleitte platform Fit for Work tijdens een politiek ontbijt in Den Haag.

Patiënten die hun baan verliezen, herstellen vaak minder snel, vallen sociaal-economisch makkelijk terug, en doen een groter beroep op uitkeringen. Werkgevers raken daarnaast vaak goede krachten kwijt, omdat het financieel niet anders kan. Daar moet verandering in komen. Daarom was het hele werkveld vertegenwoordigd in de Koninklijke Schouwburg: medici, patiëntenverenigingen, ministeries, werkgevers, vakbonden, en Kamerleden van CDA, D66 en GroenLinks.

Kloof dichten tussen zorg en werk

Een van de belangrijkste problemen voor werkbehoud is de grote kloof tussen het zorgdomein en het werkdomein. Koos van der Hoeven, hoofd afdeling Medische Oncologie van het Radboudumc, illustreerde dat in zijn presentatie met een aantal standaardbrieven met informatieverzoeken: ‘Die zijn zo volstrekt onpersoonlijk, dat de bedrijfsarts die mijn antwoorden ontvangt, hiermee echt geen helder beeld krijgt van de mogelijkheden die deze patiënt heeft. Terwijl juist een persoonsgerichte benadering enorm kan helpen om mensen aan het werk te houden.’ Van der Hoeven pleitte er daarom voor om in een vroeg stadium al met patiënten over werk te spreken.

Wat dat op kan leveren, liet Desiree Dona zien. Zij is arbeidsgeneeskundige en draait bij Radboudumc een project waarbij ze expertise over arbeid inbrengt in het medische proces bij oncologische patiënten. Dona: ‘Bijvoorbeeld door behandelingen aan te passen aan de werkdoelen, door behandelingen om opleiding of werk heen te plannen, of door de patiënt te verwijzen voor arbeidsrevalidatie. Maar ook door de patiënt bij te staan als hij door de schotten tussen het zorg- en arbeidsdomein wil breken. En door per patiënt te bekijken hoe we werk in kunnen zetten als medicijn.
Kanker heeft een enorme impact op iemands hele leven, maar in het ziekenhuis kijken we vooral naar de medische kant. Tegelijkertijd ontbreekt bij bedrijfsartsen veelal de specialistische medische kennis én de ingangen om invloed te hebben op het medische proces. Als arbeidsgeneeskundigen slaan we bruggen tussen verschillende domeinen en helpen we patiënten op weg. Ons project laat zien dat een integraal zorgplan wérkt.’

Wie betaalt de baten?

Uit de presentaties kwam een alarmerend beeld naar voren. Arboprofessionals hebben vaak beperkte kennis van kanker en patiënten weten de weg in het woud van professionals maar moeilijk te vinden. Daarnaast ondersteunt de wetgeving rond doorbetaling bij ziekte de werknemer met kanker en diens werkgever vaak onvoldoende en staat deze baanzekerheid in de weg. De aanwezigen bogen zich vervolgens over de vraag: hoe veranderen we dat? En uiteraard liepen de meningen uiteen. Het is een gedragskwestie, vond de een. Er staat bedrijfsartsen immers niets in de weg om een oncoloog te bellen – en andersom ook niet. Maar dat is te simpel geredeneerd, vond een ander. Er zijn immers geen middelen om structureel in elkaars kennis te investeren. En het risico van de loondoorbetaling wordt nu volledig bij werkgevers gelegd, terwijl de baten van werkbehoud veel breder gevoeld worden. Bovendien is in de bestaande situatie niet geregeld dat de arbeidsgeneeskundige betaald wordt.

Structurele oplossing gezocht

Over het belang van structurele financiering zei Dona: ‘Dit zou gewoon integraal onderdeel moeten zijn van de behandeling. Waar het geld vandaan komt, is een vraag voor de politiek. Iemands ziekte en iemands werkleven kun je niet los zien van elkaar. Zorg voor arbeid is primair een patiëntenbelang. Dat vraagt veel afstemming en samenwerking tussen zorg en werkomgeving. Je kunt niet van de patiënt vragen dat allemaal alleen te regelen.’