Op zoek naar businesscases om ziekenhuiszorg uit het ziekenhuis te halen

Dat zorg buiten het ziekenhuis vanuit het patiëntperspectief een goed idee is, blijkt wel uit de antwoorden vanuit het publiek op vragen en stellingen van RocheDialogues@Home. Met de stelling ‘elke dag, elk uur dat ik niet in het ziekenhuis hoef door te brengen, omdat mijn zorg thuis of dichterbij huis aangeboden kan worden, betekent voor mij als patiënt en mijn geliefden winst’ is maar liefst 97 procent het eens!

Toediening thuis

Het patiëntperspectief is ook de belangrijkste drijfveer achter het project Care@Home, zo vertelt projectleider Fiona Suwandy. Care@Home is een initiatief van Roche. Samen met Vintura, het Martini Ziekenhuis, Tergooi en St. Antonius Ziekenhuis zijn er pilotprojecten opgestart voor de toediening van oncologische medicatie thuis. “Voor veel patiënten blijkt dit veel prettiger te voelen dan behandeling in het ziekenhuis”, zegt Suwandy. “Bovendien scheelt het reizen en een beroep op mantelzorgers of een ambulance.” Patiënten geven de pilots een rapportcijfer van nagenoeg een 10. En ook de verpleegkundigen zijn heel enthousiast. Het zijn nu nog vaak gespecialiseerde oncologieverpleegkundigen van de ziekenhuizen, maar meer samenwerking en kruisbestuiving met wijkverpleegkundigen zou zinvol zijn. Voor de ziekenhuizen kan het een voordeel zijn dat er capaciteit vrij komt, zo legt ze uit. Dat bleek tijdens corona heel urgent, maar het project – dat al begin vorig jaar is gestart – had dat niet als primair doel. Het past bijvoorbeeld wel bij het streven van ziekenhuizen om de vastgoedportefeuille te verkleinen. Heel veel dagbehandelingen zouden thuis of op een andere plek kunnen.

Gezonde omgeving

Zo’n plek zou een Van der Valk-hotel kunnen zijn. Elfi van der Valk werkt al sinds 2012 aan het concept Van der Valk Vitaal. Mensen kunnen gebruik maken van het zwembad en de fitnessruimte in een hotel en Van der Valk verhuurt ruimtes aan zogenaamde ‘vitalenten’ zoals bijvoorbeeld fysiotherapeuten. Elfi van der Valk: “Sinds kort is daar nu de Van der Valk Care BV bijgekomen, dat volledig voldoet aan de kwaliteitseisen voor de zorg volgens de IGJ. Dat richt zich op de laagcomplexe zorg, voor patiënten die te goed zijn voor het ziekenhuis maar te slecht voor zorg thuis. En voor revalidanten. In een studie ontdekte ik dat de revalidatie veel sneller gaat in een gezonde omgeving. Patiënten zitten in een hotel ’s avonds tussen de ‘gewone’ gasten. Dat is anders dan in een revalidatiekliniek.” Tijdens de coronacrisis overlegde Van der Valk met een Brabantse ziekenhuis over oncologische behandelingen in een hotelomgeving om het ziekenhuis te ontlasten, vertelt Elfi van der Valk. Dat is uiteindelijk niet doorgegaan omdat de curve afvlakte. Wel zijn er een viertal corona-hotels gestart en heeft Van der Valk Uden-Veghel de bevallingen overgenomen van het ziekenhuis in Uden.

Hele zorgpad

“Care@Home is eigenlijk een klein stukje in een veel bredere beweging, namelijk juiste zorg op de juiste plek”, zegt Fiona Suwandy, en dat geldt ook voor zorg in een zorghotel. “Je moet kijken naar het hele zorgpad. En niet alleen naar de toedieningen.” Ze pleit voor een brede uitrol met regionale aanpak. Hospitality is daarbij ook van belang, vinden Suwandy en Van der Valk. Kijk naar de mens, en niet naar de patiënt, zo moet de leidraad zijn.

Meer dan rekensommetjes

Maar hoe krijg je deze zorg gefinancierd in een systeem dat juist wel kijkt naar patiënten in allerlei hokjes en vakjes? Met andere woorden: hoe krijgen ze hun businesscase rond voor zorg buiten het ziekenhuis? Elfi van der Valk maakt een rekensommetje. “Wat wij doen is eigenlijk typisch eerstelijns tijdelijk verblijf, het oude ‘huisartsenbed’ zeg maar. Sowieso is dat goedkoper dan een ziekenhuisbed, dat ongeveer 750 euro per nacht kost. Een bed in ons hotel kost ongeveer 245 euro per nacht, inclusief verpleging en gebruik van voorzieningen. Daarvan vergoedt de zorgverzekeraar 136 euro, wat gelijk staat aan de kosten voor een eerstelijnsverblijf per nacht. Dus de patiënt moet een deel zelf bijbetalen.” De businesscase is op zo’n manier niet sluitend, zegt Van der Valk. Suwandy vult aan dat er ook gekeken moet worden naar de indirecte opbrengsten, zoals de meerwaarde voor de patiënt, het werkplezier van de verpleegkundigen, het voorkomen van infecties en vrijgekomen ruimte in het ziekenhuis. Daarnaast heeft de zorg in een hotel het voordeel boven thuis dat er een aantal bedden bij elkaar staan en dus meerdere patiënten tegelijkertijd kunnen worden behandeld. Alleen is dit lastig te verdisconteren, zegt Van der Valk. “De kern is dat financiële stromen moeten worden verlegd. In de coronatijd bleek dat wel mogelijk, ook bij zorgverzekeraars. Dat momentum moeten we vasthouden.”

Andere waarden

“De budgetten voor ziekenhuizen en die voor wijkverpleegkundigen zijn strikt gescheiden. Dat stimuleert de samenwerking niet”, geeft Suwandy als voorbeeld. Zij pleit voor het regionaal organiseren van deze businesscases. “Het probleem daarbij is het opschalen. We doen in Nederland heel veel pilots, maar daarna stopt het vaak. Dat heeft als reden dat het kostenplaatje negatief is; het wordt echter pas positiever als je het in een bredere context en op grotere schaal kan plaatsen.” Daarnaast moeten we niet alleen naar geld kijken, maar ook naar andere waarden. Informatie in data bijvoorbeeld, over patiëntervaringen en levenskwaliteit. Elfi van der Valk: “Wij mogen geen data verzamelen, dus ik ga af op wat ik persoonlijk zie. Bijvoorbeeld een terminale patiënt die met zijn vrouw in ons hotel verbleef. Zij kon voor het eerst even shoppen en een terrasje pakken, en de man en de vrouw konden weer samen slapen – hand in hand. Dat soort dingen, daar doe je het toch allemaal voor. Dat wil je voor iedereen die het nodig heeft.”

De videoregistratie van de dialoog is te zien via YouTube:

Deel I: Dialoog over oncologische zorg thuis; wat zijn de voor- en nadelen voor patiënten, wat is er tot nu toe bereikt en tegen welke uitdagingen lopen ziekenhuizen op om het te organiseren?

Deel II: Hoe kan Care@Home ingepast worden in de complexe financieringssystematiek van de Nederlandse zorg? Is er een business case te maken?

Vorig jaar publiceerden Roche en Vintura een whitepaper over het project Care@Home met als titel ‘Hoe breng je ziekenhuiszorg naar huis’.

Binnenkort verschijnt deel 2 waarin de pilots en de (maatschappelijke) business case beschouwd worden.

De volgende RocheDialogues@Home is op 13 augustus. Het thema is dan ‘Hoe kunnen we verspilling van medicatie voorkomen?’. Gasten zijn Brigit van Soest-Segers, programmamanager Coalitie Duurzame Farmacie en Wendy Maas, health policy lead bij Roche.

Geef je hier op om mee te praten.