Er worden allerlei apps, digitale systemen en vormen van eHealth ontwikkeld, soms heel vernuftig, soms zo simpel dat je je afvraagt waarom daar niemand eerder op is gekomen.
Maar zijn al die apps en eHealth wel de heilige graal voor de zorg? Heel veel toepassingen kennen een noodlijdend bestaan of worden gewoonweg vergeten of over het hoofd gezien. Hoe komt dat? Wat zorgt er voor dat een innovatie succesvol wordt? Hoe kun je opschalen? Hoe kun je deze processen gefinancierd krijgen? En wat is überhaupt succes? Dat waren zomaar wat vragen die aan bod kwamen tijdens de Roche Dialogue, op 3 oktober in Fenix House in Rotterdam.
Bij Roche Dialogues draait het om co-creatiesessies, voorafgegaan door inspirerende verhalen van experts in de zorg. Eveline Wouters is bijzonder hoogleraar Succesvolle technologische innovaties in de zorg, verbonden aan Universiteit van Tilburg. Succesvol betekent in haar ogen dat een innovatie bijdraagt aan zelfregie en kwaliteit van leven van mensen met een gezondheidsprobleem. Ze liet een aantal nieuwe toepassingen de revue passeren, zoals onder andere zorgrobot Zora, belevingsgerichte robot Tessa, slimme rollators, sensoren waardoor de zorgcirkels van mensen met dementie groter worden, incontinentiemateriaal dat waarschuwingen afgeeft, wearables die stress meten en de ‘tovertafel’ die projecties laat zien. De vraag is waarom de ene wel gebruikt wordt en de ander soms wel wordt aangeschaft maar gewoon in de kast blijft liggen. Dat ligt niet alleen aan de patiënt. Het heeft er veel mee te maken of het wel bij zorgverleners ‘in het systeem’ zit, bleek uit het verhaal van Wouters. Het succes van een innovatie is afhankelijk van veel verschillende stakeholders en het is heel veel werk om die op één lijn te krijgen.
Voorlopers
Menno Jansen, strategisch programmamanager eHealth bij zorgverzekeraar CZ, pleitte er voor om je niet blind te staren op ‘fancy’ technologie. Er zijn al zoveel systemen en spelers in de markt. Het draait er om te kijken hoe innovaties in het zorgproces zijn in te passen. Hij wees op de impact van bijvoorbeeld telemonitoring, waardoor een arts zijn of haar patiënt steeds minder gaat zien. Dat vraagt om gedragsverandering bij alle partijen. Daar kan een zorgverzekeraar op sturen in de parameters ‘motivatie’, ‘capaciteit’ en ‘gelegenheid’. De crux bij implementatie en opschaling is steeds te leren van de voorlopers. En die zitten soms op verrassende plekken. “Kijk bijvoorbeeld naar Kenia. Daar hebben ze een systeem waarbij tegengif voor een slangenbeet met een drone wordt ingevlogen. Dat zou ook ideaal zijn voor medicijnen in minder dichtbevolkte gebieden in Nederland, zoals bijvoorbeeld Zeeland.” Dayenne Zwaagman, co-founder van Hart4Onderzoek, is eind vorig jaar als communicatiespecialist aangenomen door het Hartcentrum van Amsterdam UMC. Daar is zij al vanaf 1984 onder behandeling, dus als ervaringsdeskundige is zij van groot belang. “Voor succesvolle innovaties in de zorg is cultuurverandering nodig. Het gaat niet over genezingscijfers of effectmetingen, voor de patiënt is bejegening het belangrijkst”, aldus Zwaagman. “Hij of zij wil gehoord worden en met empathie behandeld. En iemand is meer dan patiënt alleen, dus de zorg moet aansluiten op de mens.”
Veel oplossingen
De wereld van nieuwe zorgtoepassingen is complex en versnipperd, zo kwam in de co-creatiesessies vaak naar voren. Dus werden er in Rotterdam heel veel praktische en strategische oplossingen bedacht. Gewoon ontwikkelen en zorgen dat je wereldwijd zichtbaar bent, leerde Ivo de la Rive Box die de Mindaffect voor een hele specifieke – dus kleine – patiëntenpopulatie bedacht. Gewoon ontwikkelen geldt eigenlijk ook voor IVY, maar artsen vinden iets zomaar de wereld in gooien heel lastig, aldus projectleider Ester Siemerink – zelf internist oncoloog. Een marktplaats voor ervaringsdeskundigen was een idee dat ontstond in een sessie die door Dayenne Zwaagman werd gemodereerd. En succesvolle implementatie houdt niet op bij een ontwikkeld en verkocht project, bleek uit de sessie van Eveline Wouters. Het vraagt eigenaarschap van ontwikkelaars, bedrijven, zorginstellingen, zorgverleners en patiënten om een duurzaam effect te bereiken.
Doorbraken
Als healthcare partner wil Roche nieuwe oplossingen creëren en doorbraken realiseren voor patiënten. Daarom bevordert de organisatie kennisdeling door regelmatig een RocheTalk te organiseren. Dan worden vernieuwende sprekers uitgenodigd om samen te discussiëren over ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Maar sommige onderwerpen vragen een andere aanpak. Dit jaar is er een nieuwe vorm van samen kennis-maken bijgekomen. Door middel van Roche Dialogues worden allerlei partijen – artsen, ingenieurs, zorgverzekeraars, beleidsmakers, ondernemers en patiënten – uitgenodigd om samen hun netwerk te versterken. Roche heeft voor de bijeenkomsten een slim stramien bedacht. Sprekers houden inspirerende verhalen over personalised healthcare en leggen ieder hun casus voor aan het publiek. Die worden uitgewerkt in deelsessies en daarna komt iedereen weer samen voor een wrap up: het verzamelen van de ideeën en kijken waar energie zit om welk idee uit te werken.
Patient Innovation Award
De sessie in Rotterdam vormde de aftrap van het tweede seizoen Roche Dialogues. Videoverslagen van het eerste seizoen zijn nog te bekijken bij Roche. De bijeenkomst op 3 oktober ging gepaard met de uitreiking van de Patient Innovation Award 2019. Die werd gewonnen door vitaliteitsproject/borstkankerapp IVY van ZGT en Universiteit Twente. Zij kreeg de prijs uitgereikt uit handen van juryvoorzitter Koos van der Hoeven, emeritus hoogleraar Medische Oncologie Radboudumc. De andere twee genomineerden waren de brain-computer-interface Mindaffect van Ivo de la Rive Box en de Parkinson-app van UMCG. Alle drie finalisten mochten tijdens de Roche Dialogues hun ideeën presenteren en in een co-creatiesessie bespreken, om zo bruikbare feedback te krijgen, hun idee te verbeteren en een netwerk op te bouwen. De volgende Roche Dialogue is op 16 december in Den Haag. Deze dialoogsessie gaat over businessmodellen in de zorg. Hoe ziet een betaalbaar en duurzaam zorgsysteem eruit? Kijk op Roche Dialogues voor meer informatie.
