Vernieuwde griepvaccins in de ijskast en niemand die het merkt

Bron: ANP - Bert Beelen Fotografie

Urgentie

‘Oh je hebt een griepje’, het is een veel voorkomende reactie als iemand zich ziekmeldt. Wat weinig mensen weten is dat de griep niet zomaar een tijdelijke stoorzender is. Vooral voor kwetsbare groepen zoals mensen boven de 60 jaar kan het voor gezondheidsproblemen zorgen; denk bijvoorbeeld aan hartproblemen zoals een hartaanval (6x verhoogde kans), een herseninfarct (8x keer verhoogde kans) of dusdanige achteruitgang dat zelfstandigheid van ouderen in het geding komt. Daarom krijgen zij, samen met andere risicogroepen, de jaarlijkse griepprik via de huisarts aangeboden. Volgens het RIVM sterven er jaarlijks gemiddeld 4.700 mensen aan de griep en ondanks een positief gezondheidsraadadvies wordt er niet overgaan op het inzetten van vernieuwde en effectievere griepvaccins. Terwijl een volledig nieuw implementatieprogramma niet nodig is. Daarom blijft de vraag of staatssecretaris Karremans de urgentie voelt om ouderen en risicogroepen beter te beschermen. Een effectiever griepvaccin is direct binnen het seizoen merkbaar—met voordelen voor de hele samenleving. De bal ligt nu bij de staatssecretaris. In het beste geval neemt Karremans dit jaar nog een besluit, en zelfs dan start de uitrol pas in het najaar van 2026. Wachten betekent verdere vertraging, terwijl landen als de VS, Canada en diverse Europese landen, waaronder de UK en België hun ouderen al langer beschermen met deze nieuwe griepvaccins.

Experts waarschuwen voor nalatig vaccinatiebeleid

Het beleid van de overheid is al vaker in de media besproken en gezondheidseconomen, artsen en ouderenbonden uiten hun zorgen. Hoogleraar Global Health Economics aan de universiteit van Groningen Maarten Postma vindt de afwachtende houding opvallend en noemt Nederland bij BNR zelfs gierig. Infectioloog Eric van Gorp sluit zich in hetzelfde interview aan bij Postma en vindt dat de overheid te weinig overheeft voor preventiezorg. Ook gezondheidseconoom Cornelis Boersma ziet samen met Postma de nadelige effecten van het huidige beleid. “Achterblijven van implementatie kan naar onze mening een risico vormen voor het draagvlak voor vaccinatie”, zo stellen zij in Het Parool.

Als reactie op het GR-advies schreef Karremans de Kamer dat er meer informatie nodig is voor de uitvoerbaarheid en kosteneffectiviteit van de verschillende vaccinatiescenario’s. Twee speerpunten van het ministerie. Maar gaat dit argument wel op? De uitvoerbaarheid is geen probleem; voor 60-plussers bestaat al een programma. Als kosteneffectiviteit en zelfs besparing in sommige gevallen bewezen is, waarom moet het worden vergeleken met andere scenario’s? Waarom volgt de staatssecretaris deze omweg? Postma in BNR: “Uit recente analyses blijkt dat iedere euro die geïnvesteerd wordt in vaccinatie, negen euro oplevert. De opbrengst zit hem in het voorkomen van ziekteverzuim en ziekenhuisopname.

Het Kabinet is aan zet om ouderen nog beter te beschermen. Door de dubbele vergrijzing neemt het aantal ouderen de komende jaren sterk toe. Volgens het CBS zal in 2035 bijna een kwart van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder zijn. Dit is hét moment om in actie te komen. Bij de behandeling van de Voorjaarsnota kan het Kabinet laten zien dat het écht kiest voor preventie—en daarmee voor de gezondheid van honderdduizenden ouderen én voor duurzame zorg in Nederland.

Chris de Jong
Head of Vaccines Netherlands, Sanofi

_{MAT-NL-2500218-v1.0-04-2025}