Honderd nieuwe woonzorglocaties voor ouderen in tien jaar tijd, dat klinkt bijna te mooi om waar te zijn. Toch denken Estea Zorg en Assist Zorg dat het kan. ‘Zavier’ is de naam van hun joint venture, Baskisch voor ‘het nieuwe huis’. De eerste locatie, Huize Alenvelt in Vleuten, is al open; de komende jaren zullen er nog vele volgen om de stevige ambitie waar te maken.
Dat is hard nodig ook: om de vergrijzing op te vangen, moeten ‘we’ meer seniorenwoningen bouwen. Maar de resultaten blijven tot dusver achter bij de realiteit, weet Erik van den Brand, eigenaar van Estea Zorg uit Ede, dat al jaren vastgoed (her)ontwikkelt voor zorginstellingen. Van den Brand wijt dat o.a. aan de complexe wet- en regelgeving en hogere prijzen door inflatie, problemen die ook in de ‘gewone’ woningmarkt spelen. “Maar we willen toch graag ons steentje bijdragen,” zegt hij. “Vandaar dat wij voor de ontwikkeling van duurzame woonzorglocaties voor ouderen de samenwerking zochten met Assist Zorg.”
Krachten bundelen
“Wij zagen dat de opgave die er ligt onvoldoende wordt gerealiseerd door de bestaande zorgorganisaties, in het volume dat nodig is,” zegt Yvonne Biemans, algemeen directeur van Assist Zorg. Assist is transformatiepartner in de zorg, en heeft verschillende formules ontwikkeld om zorgorganisaties toekomstbestendig te kunnen organiseren binnen een financieel gezond kader. “Erik en ik raakten aan de praat over dit onderwerp, en we constateerden allebei dat de bouw van woonzorglocaties onvoldoende snel van de grond komt,” aldus Biemans. “Estea Zorg is goed in het ontwikkelen van vastgoed voor de zorg; wij zijn goed in het organiseren van de zorg. We zeiden tegen elkaar: laten we onze krachten bundelen om een bijdrage te leveren aan deze opgave.”
Het resultaat is Zavier, een woonconcept dat het mogelijk maakt voor ouderen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen en regie te houden op het eigen leven, onder andere door tal van digitale mogelijkheden. Dat sluit weer aan bij het vanuit de overheid geïnitieerde programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO), dat ook inzet op meer digitaal, meer eigen regie en langer thuis. Niet alleen om de gevolgen van de vergrijzing op te vangen, maar ook omdat de wensen van ouderen zelf veranderen. “Mensen willen het liefst blijven wonen in de buurt van waar ze altijd hebben gewoond,” zegt Biemans. “Maar op de meeste plekken zijn nu nog onvoldoende zelfstandige seniorenwoningen met zorg nabij. Door Zavier kunnen mensen doorstromen naar een goed alternatief, en daardoor ontstaat ook weer ruimte op de woningmarkt. Veel ouderen blijven nu in hun ‘te grote’ woning zitten, waar ze zijn aangewezen op de wijkverpleging. In die context is het ook weer moeilijker om de informele zorg te organiseren, iets wat bij Zavier hoog in het vaandel staat”
Informele zorg
Zavier maakt het mogelijk voor ouderen om kleiner te gaan wonen, in een vertrouwde omgeving, mét zorg nabij. Een complex bestaat, afhankelijk van de formule, uit 20 tot 24 appartementen. Door woonzorgappartementen op deze manier te clusteren is de zorgverlening makkelijker te organiseren. Bovendien krijgt de informele zorg vanuit de omgeving een impuls, denken Biemans en Van den Brand. “Zavier maakt nadrukkelijk deel uit van de wijk,” zegt Biemans. “Je kunt zo’n complex bijvoorbeeld inrichten met een buurthuisfunctie, zodat je ook die toevallige ontmoetingen mogelijk maakt. En zo zijn er talloze mogelijkheden om die verbinding te maken. In feite creëren we met dit concept een beweging om samen vitaal ouder te worden, waarbij je formele en informele zorg op natuurlijke wijze aan elkaar koppelt.”
Woonvoorzieningen met zorg nabij waren tot nu toe vooral voorbehouden aan de meer bemiddelde senioren. De projecten van Estea Zorg en Assist richten zich vooral op het middensegment van de markt, maar het is nog knap ingewikkeld om dat ook financieel rond te krijgen voor een vastgoedontwikkelaar, zegt Van den Brand. Estea Zorg en Assist proberen daarom zoveel mogelijk samen op te trekken met bijvoorbeeld het ministerie, de gemeenten en de verzekeraars. De verschillende partijen bespreken waar Zavier tegenaan loopt bij het realiseren van nieuwe locaties, en wat er mogelijk is aan bijvoorbeeld stimuleringsmaatregelen of subsidies. Want uiteindelijk staat iedereen achter de gemeenschappelijke opgave van ‘langer thuis’, zegt Van den Brand. De vraag is alleen: wie pakt het op? “De reguliere vastgoedontwikkelaars laten dit stuk van de markt helemaal liggen. En in de zorg zelf hebben ze al genoeg onderwerpen die om aandacht vragen. De realisatie van woonzorglocaties is daardoor afhankelijk van gespecialiseerde partijen als Estea Zorg, die de energie en de knowhow in huis hebben om de puzzel te leggen.”
Duidelijke vraag
Ondanks alle uitdagingen en hindernissen denkt Van den Brand met Zavier een schaalbaar concept te hebben ontwikkeld, waarmee de ambitie van honderd duurzame woonzorglocaties in tien jaar tijd haalbaar is. Bottom line: ouderen willen dit. “We praten voortdurend in abstracte termen over hoeveel we moeten bouwen de komende jaren, maar er is volgens mij ook een heel duidelijke vraag in de markt naar dit soort woonzorgeenheden. Heel veel mensen die richting 75, 80 bewegen, vragen zich af waar ze straks heen moeten, als het huis te groot is. Het liefst willen ze blijven wonen in hun vertrouwde omgeving, met goede zorg in de buurt. Kleiner, maar wel zelfstandig voor zover dat kan, met heel veel digitale mogelijkheden om zorg in te roepen. En die plekken zijn er nu onvoldoende. Juist door ons met Zavier te richten op dat middensegment, kunnen wij de toegankelijkheid van zorg vergroten voor een grote groep mensen.”
Estea Zorg en Assist hebben met Zavier bewust gekozen voor een franchiseformule, waarbij een ‘zorgondernemer’ de locatie runt. “Wij vinden het heel belangrijk dat de locatie langdurige verbindingen aangaat met de omgeving en andere belangrijke stakeholders,” zegt Biemans. “Natuurlijk met de huisarts en andere betrokken zorgorganisaties, maar ook met het lokale netwerk, de buurt, het verenigingsleven, noem maar op. Het cultiveren van die lange termijnrelaties kan alleen als je je echt verbonden voelt met die plek. Het liefst betrekken wij een zorgondernemer daarom al bij het proces op het moment dat we een bepaalde locatie op het oog hebben. Dan is er genoeg tijd om alvast afspraken te maken met de eerstelijnszorg, de buurt en met het sociaal domein.”
Zavier ondersteunt de ondernemer bij alle noodzakelijke processen, van zorginkoop en financiering tot het realiseren van een goede IT-infrastructuur, benadrukt Biemans. “Kwaliteit van zorg zit niet alleen aan de voorkant maar ook aan de achterkant van een zorgorganisatie. Wij helpen ondernemers met alles wat er bij het managen van een financieel gezonde locatie komt kijken, zodat zij kunnen focussen op het primaire proces. Zavier staat daarbij borg voor de kwaliteit van zorg, maar er is natuurlijk alle ruimte om een locatie een eigen signatuur te geven.”
Diversiteit
Biemans en Van den Brand geloven beide in de kracht van publiek/private samenwerking. Private partijen met veel ervaring in vastgoed binnen de zorg hebben misschien ook meer oog voor wat er leeft onder senioren, en wat wel en niet werkt in de markt, denkt Van den Brand. “We moeten méér flexibele woonzorgvormen met elkaar gaan ontwikkelen, die antwoord geven op de diversiteit van onze samenleving, en op de veranderende wensen van senioren. De intramurale zorg zal zich dan steeds meer specialiseren voor ouderen met heel complexe zorgbehoeften. En uiteindelijk heb je ook nog het verpleeghuis voor de laatste fase. Maar in principe zou je als oudere gewoon bij Zavier moeten kunnen wonen tot je dood, tenzij het écht niet meer kan.”
“Ik denk dat we met Zavier het goede voorbeeld geven,” vult Biemans aan. “Soms duurt het even voordat zo’n oplossing wordt omarmd door de hele sector. Maar uiteindelijk delen wij allemaal dezelfde ambitie: het toekomstbestendig organiseren van de ouderenzorg in Nederland. Ik denk dat we daar juist dit soort samenwerkingsverbanden voor nodig hebben.”