Anticiperen op grote veranderingen
Gelet op alles wat op ons afkomt zoals klimaatverandering en pandemieën zoals Corona kunnen wij niet anders dan ons blijven aanpassen. We moeten vooruitkijken en bij de benodigde ziekenhuisfaciliteiten rekening houden met de gebruikersbehoefte nu en in de toekomst. En dat wordt niet alleen bepaald door nieuwe en betere behandelingsmethoden maar ook door een veranderende groep patiënten en veranderingen van buitenaf. Tevens moeten wij geen fossiele brandstoffen meer gaan gebruiken en volgens de Paris Proof methode de, helaas eindige, hoeveelheid energie die duurzaam in NL kan worden opgewekt, zuinig verdelen.
Flexibiliteit is key!
Charles Darwin zei het al:’’Het is niet de sterkste van een soort die overleeft, ook niet de intelligentste. Wel degene die zich het beste aan veranderingen kan aanpassen.’’ En wij, inclusief ziekenhuisorganisaties, kunnen ons aanpassen! Zo zijn ziekenhuizen, in lijn met het klimaatakkoord, al goed op weg met het maken van routekaarten om de CO2 uitstoot in 2050 met 95% terug te dringen. Zij hebben al een enorme sprong gemaakt door niet meer te kijken of het doel wel haalbaar is, maar door juist te kijken op welke manier het doel het best bereikt kan worden. Om nu een energie-infrastructuur, gebouwen en gebouwinstallaties te maken gebaseerd op veranderend gebruik en wisselende beperkte beschikbaarheid van duurzame energie is een mooie uitdaging. Een uitdaging die in samenhang met de energiegebruikers in de nabije omgeving opgelost kan worden als optimaal gebruik wordt gemaakt van energieflexibiliteit binnen en tussen gebouwen. Energieflexibiliteit is het op een slimme manier beheersen van de momentane energievraag en gebruik maken van uitwisseling en opslag van zowel thermische als elektrische energie.
De korte termijn kan niet zonder de lange termijn
En de lange termijn kan niet zonder de korte termijn zoals Winston Chruchill bedoelde met zijn uitspraak: ‘’Never waste a good crisis‘’. Als de urgentie nu hoog is kom je snel tot grote veranderingen en kun je ook daadwerkelijk de koers verleggen. Laten we voor de klimaatverandering op de wat langere termijn, nu deze verschrikkelijke Corona-crisis als versnelling voor de energietransitie gebruiken! Neem hierbij ook de grote positieve effecten van minder luchtvervuiling die we nu wereldwijd zien bij een vertragende economie als groot positief effect in beschouwing, zie de column van Patrick Jansen in Trouw [d.d. 27 maart 2020] ‘’Luchtvervuiling veroorzaakt wereldwijd jaarlijks ruim 4 miljoen voortijdige sterfgevallen, schat de Wereldgezondheidsorganisatie, en bekort zo de gemiddelde levensduur van de wereldbevolking met drie jaar. Daarmee is luchtvervuiling schadelijker dan malaria, aids en – vooralsnog – Covid-19.’’ Tegelijk moeten we nu aan de slag voor de langere termijn met onderzoek en ontwikkeling waarmee ons kunnen wapenen tegen Corona en volgende pandemieën in de toekomst.
Aanpassingen aan gebouw en installaties voor behandeling van Corona patiënten
Het beste is natuurlijk om corona-patiënten gescheiden te behandelen en huisvesten van niet met Corona besmette gebouwgebruikers en/of patiënten. Helaas is dat niet altijd mogelijk door een veelheid aan zaken zoals logistiek, denk hierbij aan de beschikbaarheid van het juiste verzorgend personeel. Het is zaak om de noodzakelijke voorzieningen te treffen om besmetting te voorkomen. Aangezien de besmettingsroute via de lucht nog niet kan worden uitgesloten adviseert het expertpanel Corona (een initiatief van TNO, TU/e, VCCN en Royal HaskoningDHV, zie https://www.royalhaskoningdhv.com/nl-nl/nederland/nieuws/nieuwsberichten/expertpanel-beantwoordt-vragen-ziekenhuizen-over-huisvesting-en-luchtbeheersing-in-kader-corona/10709 ) maatregelen te treffen die ervoor zorgen dat de luchtstroom van een Corona patiënt zich niet kan verspreiden in gebieden van het gebouw waar gebruikers zonder Corona en zonder beschermende maatregelen zich bevinden. Voor concrete voorbeelden verwijs ik u naar de FAQ die momenteel regelmatig ge-update wordt. Het staat vast dat een gebouw waarin een groot aantal Corona-patiënten behandeld wordt meer mechanisch geventileerd wordt, druk bezet is en vaak bij het ontbreken van warmteterugwinning zowel meer verwarming als koeling nodig heeft. Iets waar ook bij de functionele toewijzing van gebouwen voor de behandeling van soorten patiënten inclusief de uit te voeren bouwkundige en installatietechnische aanpassingen aan gebouwen ten behoeve van de energietransitie in de toekomst rekening meegehouden moet worden.
Call to Action
Stel dus bij aanpassingen aan ziekenhuisgebouwen om de CO2 uitstoot te reduceren, altijd het gebruik en de gebruikers centraal en zoek naar flexibele oplossingen op maat die rekening houden met veranderingen op de korte en lange termijn. We moeten nu ook terwijl we bezig zijn om de huidige Corona crisis te bestrijden blijven werken aan de benodigde grote aanpassingen voor de toekomst. Dat biedt in deze tijden van Corona perspectief en maakt dat we na Corona met grote stappen in de energietransitie vooruit kunnen!
Wim Maassen
Consultant Energy and sustainability – Royal HaskoningDHV
TU/e Fellow – Eindhoven University of Technology
