In dit verband viel mijn oog op het lezenswaardige artikel in het vakblad Ondernemingsrecht van Winter en Van de Loo, ‘De rol van de raad van commissarissen ten tijde van nood’. Het functioneren in deze tijden van nood brengt extra uitdagingen voor bestuurders en toezichthouders. Winter en Van de Loo merken op dat de norm van ‘het vennootschappelijk belang’ weinig richting geeft.
Het persoonlijke en gezamenlijke kompas
Het komt volgens de auteurs aan op ‘het persoonlijke en gezamenlijke (morele) kompas van bestuurders en toezichthouders’. Als leiders van de organisatie zullen zij nog intensiever moeten samenwerken. Bestuurders moeten versneld ingrijpende maatregelen nemen. En terwijl in normale situaties toezicht met een zekere afstand kan plaats vinden, is daarvoor in tijden van crisis geen plaats.
Containment: een psychologisch veilige omgeving bieden
Winter en Van der Loo introduceren de term ‘containment’. Daarmee bedoelen ze dat toezichthouders een belangrijke taak hebben om een ‘psychologisch veilige omgeving te bieden’ waarin emoties van angst, zorgen, boosheid en verdriet hun plek kunnen vinden. Emotionele steun en het beheersen van emoties voor bestuurders maar ook voor zichzelf is ‘een randvoorwaarde voor doordachte besluitvorming en actie’ die nodig zijn om de organisatie en haar belanghebbenden zo goed en gezond als mogelijk door de crisis te leiden.
Lering trekken uit deze crisis
Dat deze crisis bestuurders en toezichthouders voor ongekende problemen stelt, is duidelijk. Maar deze crisis kan ook het beste in ons los maken. Dit gebeurt wanneer toezichthouders veiligheid bieden en bestuurders zich kwetsbaar opstellen. Bestuurders en toezichthouders loodsen dan hun organisatie co-leiders door de crisis. Ik ben ervan overtuigd dat hieruit lering kan worden getrokken. Door het analyseren van hoe bestuurders en toezichthouders hun rol hebben vervuld ontstaat meerwaarde voor de organisatie.
Evaluatie Modern Toezicht
Wij hebben onze methodiek ‘Evaluatie Modern Toezicht’ uitgebreid zodat bestuurders en toezichthouders lering kunnen trekken uit deze crisis. Bij de eerstvolgende (zelf)evaluatie van het functioneren van de raad van toezicht is het raadzaam om uitdrukkelijk stil te staan bij het functioneren in deze tijd van nood.
Denk daarbij aan de volgende punten:
A. Modern toezicht in tijden van nood stelt bijzondere eisen: − toezicht moet dichtbij en intensief zijn; − onderliggende dilemma’s blootleggen; − co-leiderschap van bestuurders en toezichthouders; − (morele) kompas van bestuurders en toezichthouders doorslaggevend.
B. Veilige omgeving bieden: − toezichthouders dienen een psychologische veilige omgeving te bieden voor zichzelf en bestuurders waarin dilemma’s beslecht worden.
C. Wat leert deze periode: − hoe hebben alle belanghebbenden hun rol vervuld en ervaren; − is er sprake van een verandering in de rol door de crisis; − welke meerwaarde kan ontstaan voor de organisatie.
Meerwaarde
Door stil te staan bij hoe bestuurders en toezichthouders deze crisis te lijf zijn gegaan ontstaat een kans om meerwaarde te creëren voor de governance van de organisatie.
Henry Goverde
Partner bij Dispicio
Waardevolle reflectie, Henry. Een eerste vraag aan de bestuurders en toezichthouders zou kunnen zijn: wanneer hebt u, na het uitbreken van de crisis, voor het eerst expliciet met elkaar stil gestaan voor een dergelijke reflectie?