Ruimtevaart is tegenwoordig met enige regelmaat in het nieuws. Niet alleen astronauten als André Kuipers, maar ook space-ondernemers als Richard Branson met Virgin Galactic en Elon Musk met SpaceX spreken allemaal tot de verbeelding en brengen de ruimtevaart steeds dichterbij. Ik realiseerde mij op die dag in Noordwijk echter dat heel veel dingen die in het verleden voor de ruimtevaart zijn uitgevonden de weg naar ons dagelijks leven allang hebben gevonden.
Zonnepanelen
Bijvoorbeeld de zonnepanelen die velen van ons op het dak hebben liggen. Al in de jaren 50 van de vorige eeuw werd de zonnecel uitgevonden, die de basis heeft gelegd voor de verdere ontwikkeling van zonnepanelen. Zonnepanelen zijn voor de ruimtevaart van groot belang, omdat er op deze manier geen grondstoffen nodig zijn (en dus meegenomen hoeven te worden) om energie op te wekken. Ook nu is er nog steeds veel synergie in de samenwerking tussen de zonne-energiesector en de ruimtevaart. Bijvoorbeeld door het gebruik van data van satellieten om te bepalen waar zonneparken het beste kunnen worden aangelegd om het meeste rendement te behalen.
Wellness-massage
Fun fact: de robotarmen die al jaren het met hoge precisie uitvouwen van zonnepanelen op satellieten en ruimtevaartuigen mogelijk maken, worden tegenwoordig toegepast bij wellness-massages. Door de specifieke eigenschappen van deze armen is het namelijk mogelijk een efficiënte, veelzijdige en veilige massagerobot te ontwikkelen. Lees er hier alles over in dit ESA-rapport.
Dit is maar een voorbeeld. Een ander voorbeeld is de ontwikkeling van GPS. Voordat er ruimtereizen werden gemaakt, bouwde NASA al satellieten die konden communiceren met de aarde. Tegenwoordig zijn we nergens meer zonder de geavanceerde opvolger die ons in de auto perfect de weg wijst en ook nog eens helpt de files te ontwijken. Of de draadloze boormachine die ook is uitgevonden voor de ruimtevaart, zodat men niet afhankelijk was van een stopcontact als men op de maan een bodemmonster wilde nemen. Die ontbreekt toch in geen enkele klusser zijn gereedschapskist? Een laatste voorbeeld wat ik wil geven is de brandmelder. Als er in de ruimte brand uitbreekt of als zich schadelijke gassen verspreiden, moet dit zo snel mogelijk bekend zijn. Om deze reden heeft NASA bijgedragen aan de ontwikkeling van de eerste rookmelder met diverse gevoeligheidsniveaus om vals alarm te voorkomen. De rookmelders bij u thuis zijn gebaseerd op de versie die is gebruikt in Skylab, het eerste Amerikaanse ruimtestation. En zo zijn er nog tientallen andere voorbeelden te benoemen van uitvindingen voor de ruimtevaart die we allemaal dagelijks gebruiken.
Lessen voor de zorg
Wat kunnen we daar in de zorg nu van leren? Een van de interessante aandachtsgebieden van ESA vind ik telemedicine. Voor de ruimtevaart is dat dé manier om de gezondheid van astronauten in de ruimte in de gaten te houden en te interveniëren als het nodig is. Ik zie daar wel parallellen met de zorg in. Want eerlijk is eerlijk: of je patiënt zich nu in de ruimte op 400 km hoogte bevindt of aan de andere kant van de stad; als de verbinding goed is, zijn de benodigde skills voor zorgverlener en patiënt niet heel veel anders. Het grote verschil is natuurlijk wel dat je in de ruimte niet heel veel keuze hebt, je kunt de astronaut niet zelf even langs de praktijk laten komen. Maar aan de andere kant vraag ik me tegenwoordig steeds vaker af: zijn we nu niet op het punt aangekomen dat wij die keuze ook niet meer hebben? Laten we dat dan ook van ESA leren.
ESA staat er in ieder geval voor open om samen te werken met de zorg. Juist door van elkaars expertise gebruik te maken, kunnen we van elkaar leren en zo stappen zetten. In deze verkenning zitten volgens mij genoeg haakjes om het gesprek aan te gaan!
Joris Arts plaatst elke week op woensdag een nieuwe blog op zijn eigen LinkedIn-pagina. Voortaan verschijnen die ook op Skipr. De andere blogs uit de reeks zijn hier te vinden.