Auditdienst: Rechtmatigheid VWS-uitgaven ook in 2021 onduidelijk

Van veel van de maatregelen zal ook pas in het laatste kwartaal van dit jaar het effect duidelijk zijn. “Dit betekent dat een deel van de bevindingen over het financieel en materieel beheer en de rechtmatigheid uit 2020 ook voor 2021 zullen gelden”, aldus de Auditdienst. Het niet tijdig leveren van voldoende en geschikte controle-informatie kan verder ook consequenties hebben op het tijdig afgeven van de controleverklaring bij het jaarverslag van VWS over 2021, waarschuwt de dienst.

Uitzonderingsgrond

Zo kan er voor een bedrag van maar liefst 3,5 miljard euro aan inkopen als gevolg van de pandemie de rechtmatigheid niet worden vastgesteld, aldus de auditdienst. Net als in 2020 zijn er bijvoorbeeld aankopen gedaan met een beroep op dwingende spoed met alleen een uniform en algemeen memo getiteld “Coronavirusbestrijding en beroep op dwingende spoed”.

“Een dergelijk algemeen memo is onvoldoende specifiek om dit verband aan te tonen”, schrijft de auditdienst. “Indien VWS beroep wil doen op deze uitzonderingsgrond moet VWS de grond specifiek motiveren en vastleggen.” Bij het merendeel van de onderzochte inkoopopdrachten is ook onduidelijk op welke manier, voorafgaand aan de inkoop, het verband tussen de inkoop en een beroep op de uitzonderingsgrond is afgewogen.

Parlement informeren

Verder heeft VWS stappen gezet om het parlement beter te informeren over uitgaven en verplichtingen. Over bijvoorbeeld de bestrijding van de coronapandemie en de financiële consequenties daarvan worden meer Kamerbrieven gestuurd en sinds de zomer wordt gewerkt volgens nieuwe (gedrags)regels als het gaat over de begroting. Financieel-Economische Zaken (FEZ) onderzoekt of dit in de eerste acht maanden van 2021 ook goed is gegaan, maar op het moment van publicatie van het interimrapport was dit nog niet bekend.

Over 2020 was het niet informeren van het parlement over de financiële gevolgen van onder meer de coronacrisis één van de grootste problemen bij VWS. Dit resulteerde in maar liefst 4 miljard euro aan onrechtmatige verplichtingen.

Bankgarantie bij voorschotten

Verder moeten er bij voorschotten van meer dan een halve ton een bankgarantie van een derde wordt geëist door VWS. In 2020 bleek dit niet te zijn gebeurd en ook in de eerste acht maanden van 2021 zijn er voorschotten van meer dan 500.000 euro verstrekt zonder dat er bankgaranties zijn aangevraagd. FEZ onderzoekt of dit terecht is, maar ADR merkt op dat sowieso de definitie van ‘derden’ op verschillende manieren uitgelegd kan worden.

“Het is de vraag in hoeverre aan medeoverheden gelieerde partijen, zoals Stichting Projectbureau GGD-GHOR, onder deze definitie vallen en daarmee ook bankgaranties dienen te verstrekken bij voorschotbetalingen”, aldus de Auditdienst. “Momenteel ontbreken deze garanties en kan dit leiden tot een aanzienlijk bedrag aan onrechtmatige voorschotbetalingen.” VWS wordt geadviseerd om hier duidelijkheid over te krijgen bij het ministerie van Financiën.

Administratie komt niet overeen

ADR stelt verder vast dat de financiële administratie nog steeds niet altijd overeenkomt met de werkelijkheid. Iets dat VWS nog voor het einde van het jaar zelf kan corrigeren. Ook het beheer van de voorraad persoonlijke beschermingsmiddelen kan nog verbeterd worden. VWS leunt hiervoor op derde partijen zoals CB Healthcare B.V. en Djinny Logistiek B.V, maar er ontbreken centrale kaders voor het voorraadbeheer bij VWS zelf. Voor de aangeschafte beademingsapparaten geldt dat VWS geen inventarisatieverslag heeft kunnen overleggen aan de Auditdienst dat beademingsapparaten die gestald zijn in he magazijn van medische groothandel QRS er daadwerkelijk zijn.