In de Wet verplichte ggz (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd) staat hoe zorgaanbieders met dwang in de zorg om moeten gaan. De inspectie keek hoe zorgaanbieders in de gehandicaptenzorg, in verpleeghuizen en in de geestelijke gezondheidszorg in 2022 en 2023 gedwongen zorg toepasten. “Nog niet voor iedere cliënt wordt persoonlijk afgewogen of vrijheidsbeperkende maatregelen echt nodig zijn”, schrijft de IGJ. “En niet alle zorgverleners zijn zich voldoende bewust of een handeling onder dwang valt. Het uitgangspunt dat dwang alleen wordt toegepast als het echt niet anders kan, en dan zo min mogelijk, wordt nog niet overal in de zorg nageleefd.”
Zorg persoonsgericht
Het gaat niet overal fout. Bij zorgaanbieders die het goed en zorgvuldig doen, ziet de inspectie dat de zorg persoonsgericht is en dat zorgverleners inderdaad per cliënt bekijken of gedwongen zorg nodig is, ook als de cliënt zich verzet. Als er toch gedwongen zorg is toegepast bespreken de zorgverleners hoe dit is verlopen en of er verbeteringen of aanpassingen mogelijk zijn.
Gesloten deuren in verpleeghuizen
Lang niet alle zorgverleners doen dit echter. “Zorgverleners zijn zich soms onvoldoende bewust wanneer een handeling valt onder dwang in de zorg”, ziet de inspectie. “Maatregelen die voor individuele cliënten nodig zijn, worden soms voor iedereen ingezet. Zoals gesloten deuren in verpleeghuizen. Er is niet altijd een cliëntenvertrouwenspersoon, of cliënten weten niet bij wie zij hiervoor terecht kunnen.”
De inspectie adviseert onder meer verdiepende scholing en het betrekken van de cliëntenraad bij de analyse van gedwongen zorg.
