Aanleiding voor het onderzoek zijn signalen uit het veld, maar -zo laat een woordvoerder weten- aangezien het een sectoronderzoek betreft, gaat de ACM vooraleerst op zoek naar bredere trends en ontwikkelingen. Gezien de omvang van het onderzoeksterrein heeft de ACM vooralsnog geen tijdspad afgebakend.
Monopolistische posities
Bestuursvoorzitter Mark van Houdenhoven van de Maartenskliniek juicht de stap van de ACM toe. “Het is ontzettend goed dat de ACM hier naar gaat kijken. Het winner takes it all-principe in de zorg-ict heeft er toe geleid partijen op monopolistische posities gekomen zijn die goed functioneren van de markt in de weg staan.”
Bedrijfsmodel
Van Houdenhoven heeft zich de afgelopen jaren in de media herhaaldelijk kritisch uitgelaten over het optreden van IT-bedrijven in de zorg. Volgens Van Houdenhoven bedienen ze zich van een bedrijfsmodel gericht op het monopoliseren en afschermen van digitale data. Dit staat wat hem betreft haaks op de maatschappelijke doelstelling van de zorg, die juist draait om maximale uitwisselbaarheid van gegevens.
Breder
Als bestuurder van een instelling voor medisch specialistische zorg richt Van Houdenhovens kritiek richt zich primair op het EPD-domein in de ziekenhuissector. Met de dominante rol van ChipSoft en Epic is in dit segment een de facto oligopolie ontstaan, maar het probleem is volgens Van Houdenhoven breder. “De ACM zou zich niet alleen moeten concentreren op epd-leveranciers, maar ook de farmacie, de aanbieders van financiële pakketten en digitale platforms voor de uitwisseling van patiëntinformatie bij het onderzoek moeten betrekken. Het zal een lastige klus zijn, want je komt ook veel buitenlandse partijen tegen, maar veel betrokkenen -waaronder ikzelf- zijn bereid om mee te werken met een onderzoek.”
Algroritmes
Van Houdenhoven lijkt op zijn wenken te worden bediend. Het onderzoek naar zorg-ict is onderdeel van een bredere digitale werkagenda. Hierin staan in ieder geval twee onderwerpen die ook de zorg raken. Allereerst wil de ACM onderzoek doen naar vergelijkingssites die online consumenten ‘verleiden’ met rankings, previews en likes. Belangrijker nog is de aandacht die de ACM gaat besteden aan algoritmes. Een verkennend onderzoek moet zicht geven op het huidige gebruik van zelflerende systemen. Daarnaast wil de ACM een working paper publiceren over mechanismes waarmee zelflerende algoritmes supra-competitieve prijzen kunnen bereiken.
Zorggerelateerd
Twee andere zorggerelateerde aandachtspunten in de ACM-werkagenda voor de komende twee jaar zijn verpleeghuiszorg en de betaalbaarheid van dure geneesmiddelen. Op basis van bestaande dataverzamelingen gaat de ACM empirisch onderzoeken hoe de relatie is tussen concurrentie en kwaliteit als ook die tussen toegankelijkheid en betaalbaarheid van de verpleeghuiszorg. In de farmaceutische sector richt de ACM zich op excessieve prijzen die kunnen wijzen op machtsmisbruik.
Voor de uitvoering van de werkagenda nodigt de ACM betrokkenen van harte uit om mee te denken. Dat kunnen concrete tips zijn over een gemankeerde markten of oneerlijke concurrentie, maar ook suggesties voor een onderzoek binnen de agendathema’s zijn welkom.
