Een van de maatregelen die de laatste jaren zijn genomen is het scherper omschrijven van de zorgplicht van zorgverzekeraars door de NZa. Wanneer de continuïteit in gevaar komt moeten zorgverzekeraars zich maximaal inspannen om ervoor te zorgen dat verzekerden “tijdige toegang” houden tot zorg. Op 23 november 2021 werd nog een document gepubliceerd over de verwachtingen voor zorgkantoren en Wlz-uitvoerders. Verder werkt de IGJ aan een handreiking over wat er verwacht wordt van zorgaanbieders als de continuïteit van de zorg in gevaar komt. Naar verwachting wordt dit document begin 2022 gepubliceerd.
Voorrang van belang patiënt
Met een aanvulling op de Wet continuïteit ondernemingen krijgt een curator duidelijk de opdracht om een failliete zorginstelling gecontroleerd af te bouwen. Zo moet eerst een periode van stil bewind worden gevoerd en krijgt het belang van de patiënt en de continuïteit van de zorg voorrang op de belangen van schuldeisers wanneer deze belangen conflicteren. De aanvulling op de wet ligt nu bij de Eerste Kamer. Kuipers wijst ook op de versterkte positie van de interne toezichthouder. Deze toezichthouder zou regelmatig om de tafel zitten met de bestuurder over de risicoanalyses en de werking van de risicobeheersingssystemen. Sinds dit jaar moeten meer zorgaanbieders een interne toezichthouder hebben.
Signalen doorgeven
Ook is in de laatste jaren het signaleringsbeleid uitgebreid. Zorgverzekeraars hebben hun systemen uitgebreid en signalen over financiële problemen worden sneller gedeeld. Volgens de minister heeft een extra meldplicht voor zorgaanbieders om toezichthouders te waarschuwen wanneer een faillissement dreigt daarom geen meerwaarde. Uit contact met brancheverenigingen bleek ook dat die hier niet op zitten te wachten en via het huidige beleid zouden deze signalen door de zorgverzekeraars moeten worden opgepikt.
Geen collectieve plicht zorgverzekeraar
Er komt geen verplicht fonds of verplichte waarborgregeling voor zorgverzekeraars om failliete zorginstellingen gecontroleerd af te bouwen, zoals de Onderzoeksraad voor Veiiligheid adviseerde. Een gezamenlijk plicht tot een collectieve regeling vanuit de zorgverzekeraars is “moeilijk” te combineren met de Zorgverzekerinsgwet, aldus Kuipers. Ook zou het niet nodig zijn, verwijzend naar het boedelkrediet dat verzekeraars verstrekken waarmee ze de uitgaven al financieren. En de minister benadrukt dat de NZa van zorgverzekeraars en zorgkantoren verwacht dat zij de curator van voldoende financiële middelen voorzien om de failliete organisatie af te bouwen.
Medische aansprakelijkheid
VWS gaat nog aan de slag met bijvoorbeeld de medische aansprakelijkheidsverzekering. Bij MC Slotervaart liep die tijdens het faillissement af, waardoor chirurgen niet meer wilden opereren. Hier is nog geen oplossing voor en het ministerie is in gesprek met aanbieders van deze verzekeringen over hoe dekking toch gegarandeerd kan worden bij nieuwe faillissementen. Ook blijkt dat curatoren en de rechterlijke macht meer behoefte hebben aan kennisoverdracht. “Goede communicatie, insolventiekennis en kennis van de zorg zijn onderwerpen waar aan beide kanten, resultaat kan worden behaald”, aldus Kuipers. Begin dit jaar is een bijeenkomst in Rotterdam om hierover kennis uit te wisselen.
Informatie IGJ
Kuipers gaat samen met de IGJ en de NZa kijken of aanvullende regelgeving nodig is zodat de toezichthouders meer informatie kunnen opvragen bij zorgaanbieders om onwenselijke ontwikkelingen te kunnen signaleren in het bestuur voorafgaand aan of na een faillissement. Eerder kreeg de IGJ nul op het rekest toen het onder meer bankafschriften, documenten van bestuurders, notulen van vergaderingen en overeenkomsten met derde partijen wilde opvragen. Hiermee wilde ze achterhalen of er sprake was van belangenverstrengeling of vreemde financiële constructies en de Governancecode Zorg wel was nageleefd. De curatoren weigerden deze informatie te verstrekken omdat ze hiermee de belangen van derde partijen in het geding zouden kunnen komen. Een bezwaarcommissie van het ministerie van Volksgezondheid en ook de Raad van State gaf de curatoren gelijk. De IGJ zou niet de bevoegdheid hebben om die informatie op te vragen.
Uit een reconstructie van Zorgvisie in oktober bleek dat de marktpartijen faalden bij de faillissementen van de MC-ziekenhuizen. VWS had geen plan B, terwijl in de zomer duidelijk was dat het ziekenhuis op een bankroet afstevende.
