Om de risico’s van besmetting te verlagen en om capaciteit vrij te maken voor de zorg voor coronapatiënten is veel andere zorg uitgesteld of afgezegd. Momenteel ligt zo’n veertig procent van de totale zorg stil, zo blijkt uit de inventarisatie van Gupta onder zorgaanbieders. In de ziekenhuizen gaat het om zo’n 40 procent van de zorg. In sommige deelsectoren is de afname zelfs bijna 100 procent. Zo liggen mondzorg en dagbesteding voor ouderen, gehandicapten of ggz-cliënten vrijwel stil. Zonder steunmaatregelen loopt de financiële strop voor zorgaanbieders op tot 400 miljoen euro per week. Als de crisis tot aan de zomer duurt, kan dit ‘stuwmeer’ oplopen tot 3 miljard euro aan zorg. Zo’n 2 miljard hiervan zal verdampt zijn, ofwel niet meer in te halen, concludeert Gupta.
Van kwaal tot erger
De impact van het uitstellen van zorg wordt, logischerwijs, groter naarmate het uitstel langer duurt. Voor een deel van de patiënten zal de kwaal erger worden als ze er te lang mee doorlopen. Dat kan gaan over huidplekjes die zich ontwikkelen tot kanker, kiezen die steeds verder ontsteken, maar ook over psychiatrisch patiënten die een terugval krijgen door het wegvallen van de behandeling. “Een vakantie kun je overslaan, een bezoek aan de kapper kun je uitstellen, maar zorg afzeggen? Hoe lang gaat dat goed? Hoe langer het uitstel, hoe groter de kans op gezondheidsschade. Het uitstellen van zorg kan een sluipmoordenaar zijn die potentieel meer levens gaat raken dan het nieuwe coronavirus.”
Zorg op afstand
Gupta ziet tegelijkertijd ook dat zorg op afstand een vlucht neemt door de coronacrisis. “Vaak is een consult, gesprek of polibezoek vervangen door beeldbellen of een telefonische afspraak. Dat is in razend tempo gegaan: op vrijdag 13 maart jl., de dag na de aankondiging van het eerste grote pakket aan maatregelen, hebben we een belronde gemaakt langs ziekenhuizen: toen waren vrijwel alle poli’s nog open voor mensen zonder verkoudheidsklachten. (Beeld)bellen was bij slechts enkele ziekenhuizen een alternatief. Op 19 maart, nog geen week later, schrijft ongeveer 80 procent van de ziekenhuizen op hun website dat consulten gedeeltelijk worden vervangen door telefonische, video- of e-consulten”, zien de analisten.
Als de coronacrisis langer aanhoudt, stelt Gupta een drietal oplossingsrichtingen voor om de ‘gewone zorg’ anders te organiseren. Zorg thuis moet het nieuwe normaal worden, daar moet dan ook in worden geïnvesteerd. De capaciteit die er nog is voor de ‘gewone zorg’ moet optimaal gebruikt worden. Tot slot moet het mijden van zorg door kwetsbare groepen worden voorkomen.
We kunnen nu eenmaal geen pandemie bestrijden en gelijke zorg blijven leveren…
Merkwaardige analyse waarin appels en peren onwillekeurig een rol spelen. 1) Niemand weet precies het aantal levens of de kosten zonder voorzorgsmaatregelen (wat een eerlijke afzetting zou zijn). 2) Gupta lijkt ook niet namens behandelend artsen te spreken. 3) De oproep tot meer zorg op afstand is prima, mits valide (er zijn wel voorbeelden, maar de huidige stand van zaken is natuurlijk nog niet onderzocht) en staat eigenlijk los van de crisis. Kortom, er valt nog wel wat verder te analyseren.