Beeld: © Vladimir Kononok_Getty Images_iStock
Detacheringsbureaus kapen op grote schaal verpleegkundigen bij ziekenhuizen én bij elkaar weg met bonussen, leaseauto’s, fors meer loon, ‘hoogste salarisgaranties’, dubbel zo hoge kilometervergoedingen en reisjes naar Barcelona. CEO Noël de Vries van het grootste bemiddelingsbureau in de zorg, TMI, biedt gemiddeld één FWG meer: “De ziekenhuizen zijn radeloos in hun zoektocht naar personeel.” TMI betaalt iemand FWG60 in plaats van FWG55 of FWG55 in plaats van FWG50. Daardoor verdient een verpleegkundige die fulltime werkt 300 tot 550 euro bruto per maand meer. Tientallen bureaus bieden ongeveer dezelfde extra’s als TMI.
Geldmachine
“Private equity lokt medewerkers weg om ze later duurder te detacheren én de winst op te strijken”, schrijft Mark van Houdenhoven, bestuursvoorzitter van de Sint Maartsenskliniek en hoogleraar economische bedrijfsvoering in de gezondheidszorg, in een FD-opinieartikel. Hij noemt bemiddelingsbureaus een ware geldmachine. “Voor private equity is de zorgsector een oneindige groeimarkt. Hun winsten en die van hun aandeelhouders gaan ten koste van de samenleving.” Om de macht van bemiddelingsbureaus te doorbreken, is in de regio Zuidoost-Brabant de coöperatie Flexibele Arbeidsinzet In de Regio (FAIR) opgericht. Alle zzp’ers die werken in de zorg in Zuidoost Brabant uitgenodigd via FAIR te werken bij 23 zorgorganisaties aan de slag. Op die manier worden bemiddelaars omzeild.
Enige toegangspoort
Ondanks de kritiek over bemiddelaars, blijken zorgorganisaties deze partijen zelf in stand te houden. Lex Tabak, initiatiefnemer van ZZP-erindezorg.nl, merkte de verbazing bij zzp’ers wanneer zij door zorgorganisaties naar bemiddelingsbureaus werden doorverwezen. Daarom onderzocht het platform onder 1.100 respondenten de daadwerkelijke inzet van deze bureaus. Uit het onderzoek blijkt dat zorgorganisaties de inzet van bemiddelingsbureaus juist stimuleren of direct doorverwijzen naar een bemiddelingsbureau. Een zzp’er in de zorg reageert op LinkedIn op het onderzoek: “Al benader je rechtstreeks een organisatie, dan willen zij niet het risico nemen en word je doorverwezen naar een bemiddelingsbureau waarmee zij weer een contract hebben.” Een andere zzp verpleegkundige reageert: “Bij ’s Heeren Loo word je naar zes bureaus gestuurd.”
Het onderzoek wijst uit dat bijna 40 procent van de groep ondervraagden zuiver gebruikmaakt van bemiddeling in het verkrijgen van opdrachten. Een derde (34 procent) van de groep zzp’ers in de zorg werft zelf haar opdrachten en heeft daar geen bemiddeling bij nodig. Tenslotte combineert een kwart (27 procent) van de respondenten eigen werving en bemiddeling naar opdrachten. Daarmee is voor zo’n 67 procent van de groep een bemiddelaar links of rechtsom betrokken bij het werven van een opdracht, aldus ZZP-erindezorg.nl. Tabak vindt de onderzoeksresultaten opmerkelijk. “Het is een bijzondere tegenstelling dat zorgorganisaties zich afzetten tegen bemiddelingsbureaus, terwijl ze deze elke dag hard nodig hebben en zelfs zzp’ers naar hen doorverwijzen.”
Gedragscode
Volgens Tabak maken zorgorganisaties veelvuldig gebruik van bemiddelingsbureaus, omdat zij veel zaken uit handen nemen. “Zorgorganisaties hebben veel zzp’ers te managen, waardoor bemiddelingsbureaus bijvoorbeeld een coördinerende rol hebben bij ad hoc zaken. Zorgorganisaties hebben klaarblijkelijk lang niet altijd de infrastructuur om groepen zzp’ers zelf te screenen, te contracteren en hun inzet te organiseren.” Tabak wil met het onderzoek zorgorganisaties vooral een spiegel voorhouden en het gesprek op gang brengen. “Zorgorganisaties kunnen intern veel doen om flexibilisering tegen te gaan. Ga met de bron van flexibilisering aan de slag en voer met medewerkers en zzp’ers het gesprek over goed werkgeverschap.”
Van Houdenhoven roept politiek en toezichthouders op om in te grijpen. Minister Helder (Langdurige Zorg en Sport) vertelde eerder in een interview met Zorgvisie zich zorgen te maken over het aantal zzp’ers in de zorg. “Het is vaak niet meer proportioneel.” Daarom overweegt zij een maximumnorm in te stellen voor het aantal zzp’ers. Daarnaast spreekt de minister de bemiddelingsbureaus aan op hun wervingsmethoden. “Studenten die nog op school zitten, worden vaak al gebeld door bureaus nog voordat ze een diploma hebben”, weet Helder: “Ik vind dat echt stuitend. Ik heb die bureaus daarop aangesproken. We zijn bezig om een gedragscode te schrijven om dit voortaan te voorkomen.”
ZZP’ers richt een internetplatform op.
Breng hier vraag en aanbod bij elkaar