Het aantal zzp’ers in de zorg is in vijf jaar tijd met 50 procent toegenomen; bijna 15 procent van de beroepsbeoefenaren in de zorg is inmiddels zelfstandige. Volgens de laatste cijfers van de Kamer van Koophandel steeg het aantal zelfstandigen in de zorg het afgelopen jaar met 11 procent naar 168.500 zelfstandigen.
Hoger salaris
Door zzp’er te worden kunnen zorgmedewerkers zich laten inhuren voor een hoger salaris, maar uit onderzoek blijkt dat ze ook vertrekken uit loondienst door slecht werkgeverschap, hoge werkdruk en gebrek aan waardering. Als zelfstandige hebben ze veel minder verplichtingen en meer keuze over wat ze wel en niet willen doen.
Uitval en personeelstekort
Volgens ZN is de inhuur van zzp’ers soms noodzakelijk om bijvoorbeeld gaten in de roosters tijdelijk op te vullen, maar structurele inzet van zzp’ers belemmert de toegang tot zorg, aldus de branchevereniging. “Het leidt tot uitval van ANW-diensten en spoedzorg, en tot hogere personeelskosten.”
Bijzonder toch hoe Zorgverzekeraars toch weinig introspectie hebben. En hoe zij weer op containerbegrippen als “slecht werkgeverschap” in de beeldvorming zetten. Als je zorgverzekeraars vraagt of zij zich verantwoordelijk voelen voor de arbeidsmarkt zeggen ze “alleen verantwoordelijkheid voor de toegankelijkheid van de zorg (ik dacht dat dat de taak van de NZA was) en de zorgplicht”. Laatst nog tijdens IZA overleggen over arbeidsmarkt en contractering. In dit geval wijkverpleging.
Verzekeraars zien geen enkel oorzakelijk verband tussen het afknijpen van de tarieven, de verantwoordingsdruk die ze opleggen, de black-box doelmatigheidseisen die ze opleggen, de weigering om indirecte uren te vergoeden, de weigering om begeleiding te vergoeden en de eis dat alle elementen die de relatie tussen zorgvrager en zorgprofessional vorm geeft (tijd voor een praatje of het doen van andere dingen (welbevinden gerelateerd) die niet direct in het zorgplan staan, maar die de cliënten ten goede komen – kortom het vak in de wijkzorg tot vak maakt – buiten de te declareren werkwijze te houden. Waardoor de zorgverlener en de zorgorganisaties de wijkzorg nu als totaal verschraald ervaren en een onaantrekkelijk landschap om in te werken. Een landschap waarin de ANW zorg door de opstelling van de zorgverzekeraars niet kostendekkend is; een landschap waarin meer dan en derde van de aanbieders “onder water staat” voor wat betreft de verhouding uitgaven – inkomsten, waar het merendeel van de wijkzorgaanbieders een marge heeft rond of onder de 1% omdat de financiers het begrip fatsoenlijke bekostiging niet kennen; waar zorgverzekeraars geindiceerde en terecht verleende zorg niet willen vergoeden want boven het eenzijdig bepaalde zorgplafond; waar zee liever partijen niet contracteren (en dus op max 75% vergoeding zetten) en vervolgens daar wel zwaar complexe zorgplichten onderbrengen (zie laatste NZA monitor over ongecontracteerde zorg) en daar dan vervolgens voor zich zelf een besparing realiseerden want ze vergoeden dan alleen 75% van het integrale (mist) tarief.
En in dat landschap, gecreëerd door de zorgverzekeraars spreken zij hun zorgen uit over een toenemend aantal zorgmedewerkers die het dienstverband verlaten en de vluchtheuvel binnen de zorg pakken van ZZP’er in de zorg. En spreken over gemis aan waardering. Dat laatste herken ik: die waardering komt namelijk niet van de zorgverzekeraars die als zorgfinanciers weinig respect tonen voor het werk dat die zorgmedewerkers in de wijk doen door de tarieven te bieden waaruit het salaris betaald moet worden die zoschandalig laag zijn, gepaard gaan met allerlei verantwoordingseisen, tijds-eisen etc waardoor het werken in dienstverband voor een werknemer die kijkt naar zijn werkgever die wordt geconfronteerd met de werkwijze van de zorgverzekeraars (tekenen bij het kruisje), volstrekts perspectiefloos is geworden. Dan is het zelfstandig zijn blijkbaar aantrekkelijker. Dus zorgverzekeraars; kijk eens wat vaker in de spiegel; doe eens wat aan introspectie; denkt eens naar over oorzaak en gevolg en pak je verantwoordelijkheid. En stop met holle retoriek.
Rekenen is een vak op zich! Dat zorgverzekeraars het verschil tussen fte en personen in hun brief aan de Tweede Kamer over het containerbegrip “zorgpersoneel” zo laten misleiden, valt op. Bijvoorbeeld: het aantal ( geregistreerde ) verpleegkundigen is zeer hoog ( ca 118.000 ), maar er is een groeiend tekort. Als we vanuit een ver verleden rekenen en dit getal op de toekomst projecteren ontstaan er vergezichten die emotionele reacties bij leken oproepen. Nederland groeit in 2040 naar ca 18 miljoen burgers ( van alle leeftijden ). Maar de ca 10 miljoen burgers, met een werkkring, werken veel minder uren dan de burgers in 1978. Om zinnig over Loondienst of zzp te kunnen zeggen, moet in werkuren geteld worden. Het kan zo maar zijn dat zzp-ers veel meer uren beschikbaar zijn dan mensen in loondienst. Pas dus op met voortijdige conclusies en maak meer en langer werken zeer aantrekkelijk.